0236.3650403 (128)

Bàn về Trí tuệ nhân tạo


<p> Lịch sử của Tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo (Artificial Intelligence - AI) bắt đầu từ những năm 1940, khi c&aacute;c nh&agrave; khoa học đ&atilde; bắt đầu nghi&ecirc;n cứu về việc tạo ra một loại m&aacute;y t&iacute;nh th&ocirc;ng minh c&oacute; thể tự động học v&agrave; giải quyết vấn đề như con người.&nbsp;M&ocirc; h&igrave;nh tế b&agrave;o thần kinh nh&acirc;n tạo lần đầu ti&ecirc;n được đưa ra v&agrave;o năm 1943 bởi Warren McCulloch v&agrave; Walter Pits. Sau bảy năm, v&agrave;o năm 1950, một b&agrave;i b&aacute;o nghi&ecirc;n cứu li&ecirc;n quan đến AI đ&atilde; được xuất bản bởi Alan Turing c&oacute; ti&ecirc;u đề &#39;M&aacute;y t&iacute;nh v&agrave; Tr&iacute; th&ocirc;ng minh.Trong những năm 1950, c&aacute;c nh&agrave; khoa học lập tr&igrave;nh đầu ti&ecirc;n được tạo ra để gi&uacute;p m&aacute;y t&iacute;nh thực hiện c&aacute;c c&ocirc;ng việc học tập v&agrave; giải quyết vấn đề. Điển h&igrave;nh l&agrave; lập tr&igrave;nh Logic Theorist của nh&agrave; to&aacute;n học John McCarthy, được xem l&agrave; bước đầu ti&ecirc;n trong việc tạo ra hệ thống Tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo. Cuộc sống của ch&uacute;ng ta trong thời đại hiện đại n&agrave;y phụ thuộc phần lớn v&agrave;o m&aacute;y t&iacute;nh. Hầu như kh&ocirc;ng thể nghĩ về cuộc sống m&agrave; kh&ocirc;ng c&oacute; m&aacute;y t&iacute;nh. Ch&uacute;ng ta cần m&aacute;y t&iacute;nh trong mọi thứ m&agrave; ch&uacute;ng ta sử dụng trong cuộc sống h&agrave;ng ng&agrave;y. V&igrave; vậy, việc l&agrave;m cho m&aacute;y t&iacute;nh trở n&ecirc;n th&ocirc;ng minh để cuộc sống của ch&uacute;ng ta trở n&ecirc;n rất quan trọng. Tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo l&agrave; l&yacute; thuyết v&agrave; sự ph&aacute;t triển của m&aacute;y t&iacute;nh, bắt chước tr&iacute; th&ocirc;ng minh v&agrave; gi&aacute;c quan của con người, chẳng hạn như nhận thức thị gi&aacute;c, nhận dạng giọng n&oacute;i, ra quyết định v&agrave; dịch thuật giữa c&aacute;c ng&ocirc;n ngữ. Tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo đ&atilde; mang lại một cuộc c&aacute;ch mạng trong thế giới c&ocirc;ng nghệ.</p> <p> Tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo đ&atilde; trở th&agrave;nh một lĩnh vực nghi&ecirc;n cứu v&agrave; ứng dụng đang ph&aacute;t triển nhanh ch&oacute;ng tr&ecirc;n to&agrave;n thế giới. Al đang được sử dụng trong nhiều lĩnh vực, từ khoa học đến y tế, sản xuất v&agrave; thương mại điện tử, v&agrave; c&oacute; tiềm năng thay đổi ho&agrave;n to&agrave;n c&aacute;ch ch&uacute;ng ta sống v&agrave; l&agrave;m việc. Thật vậy, tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo đang định h&igrave;nh tương lai của nh&acirc;n loại tr&ecirc;n hầu hết mọi ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghiệp. N&oacute; đ&atilde; l&agrave; động lực ch&iacute;nh của c&aacute;c c&ocirc;ng nghệ mới nổi như dữ liệu lớn, robot v&agrave; IoT - chưa kể đến AI thế hệ, với c&aacute;c c&ocirc;ng cụ như ChatGPT v&agrave; tr&igrave;nh tạo nghệ thuật AI thu h&uacute;t sự ch&uacute; &yacute; ch&iacute;nh thống - v&agrave; n&oacute; sẽ tiếp tục hoạt động như một nh&agrave; đổi mới c&ocirc;ng nghệ trong tương lai gần.</p> <p> Hiện nay, Al đang được ứng dụng rộng r&atilde;i trong c&aacute;c lĩnh vực như:</p> <p> C&ocirc;ng nghệ: Al đang được sử dụng để tăng cường khả năng tự động h&oacute;a trong c&aacute;c c&ocirc;ng nghệ sản xuất, gi&uacute;p giảm chi ph&iacute; v&agrave; tăng năng suất. N&oacute; cũng đang được sử dụng để ph&aacute;t triển c&aacute;c sản phẩm th&ocirc;ng minh như xe tự l&aacute;i v&agrave; robot h&uacute;t bụi.&nbsp;&nbsp;chẳng hạn như , AlphaGo&nbsp;&nbsp;- L&agrave; một chương tr&igrave;nh Tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo ph&aacute;t triển bởi c&ocirc;ng ty DeepMind của Anh, đ&atilde; đ&aacute;nh bại nh&agrave; v&ocirc; địch cờ vua thế giới Lee Sedol trong một trận đấu 5 v&aacute;n ở Trung Quốc v&agrave;o năm 2016. AlphaGo sử dụng phương ph&aacute;p học s&acirc;u để t&igrave;m kiếm c&aacute;c nước đi tối ưu v&agrave; đưa ra c&aacute;c quyết định.</p> <p> Y tế: Al đang được sử dụng để xử l&yacute; dữ liệu y tế v&agrave; ph&acirc;n t&iacute;ch h&igrave;nh ảnh y tế để gi&uacute;p chẩn đo&aacute;n bệnh v&agrave; đưa ra dự đo&aacute;n về t&igrave;nh trạng sức khỏe của bệnh nh&acirc;n. AI c&oacute; thể ph&acirc;n t&iacute;ch c&aacute;c h&igrave;nh ảnh y tế như X-quang, CT, MRI, si&ecirc;u &acirc;m để ph&aacute;t hiện c&aacute;c khuyết tật v&agrave; bệnh l&yacute; ở c&aacute;c bộ phận kh&aacute;c nhau của cơ thể. C&aacute;c hệ thống AI như n&agrave;y đ&atilde; gi&uacute;p cho c&aacute;c b&aacute;c sĩ tăng độ ch&iacute;nh x&aacute;c v&agrave; giảm thời gian chẩn đo&aacute;n.</p> <p> Thương mại điện tử: Al được sử dụng để ph&acirc;n t&iacute;ch dữ liệu kh&aacute;ch h&agrave;ng v&agrave; dự đo&aacute;n xu hướng ti&ecirc;u d&ugrave;ng, từ đ&oacute; gi&uacute;p c&aacute;c c&ocirc;ng ty quảng c&aacute;o v&agrave; tiếp thị đưa ra c&aacute;c chiến lược kinh doanh hiệu quả hơn. Một v&iacute; dụ về ứng dụng AI trong thương mại điện tử l&agrave; Amazon. Amazon đ&atilde; sử dụng hệ thống gợi &yacute; sản phẩm dựa tr&ecirc;n AI để giới thiệu c&aacute;c sản phẩm ph&ugrave; hợp với kh&aacute;ch h&agrave;ng. Hệ thống n&agrave;y sẽ đề xuất c&aacute;c sản phẩm dựa tr&ecirc;n lịch sử mua h&agrave;ng v&agrave; sở th&iacute;ch c&aacute; nh&acirc;n của kh&aacute;ch h&agrave;ng. Điều n&agrave;y gi&uacute;p cho kh&aacute;ch h&agrave;ng c&oacute; thể t&igrave;m kiếm v&agrave; mua sản phẩm một c&aacute;ch nhanh ch&oacute;ng v&agrave; dễ d&agrave;ng hơn.</p> <p> T&agrave;i ch&iacute;nh: Al được sử dụng để ph&acirc;n t&iacute;ch c&aacute;c dữ liệu t&agrave;i ch&iacute;nh, gi&uacute;p c&aacute;c nh&agrave; đầu tư v&agrave; c&aacute;c c&ocirc;ng ty đưa ra c&aacute;c quyết định t&agrave;i ch&iacute;nh th&ocirc;ng minh hơn. Một v&iacute; dụ về ứng dụng AI trong lĩnh vực t&agrave;i ch&iacute;nh l&agrave; hệ thống giao dịch tự động (Automated Trading System - ATS). ATS sử dụng c&aacute;c thuật to&aacute;n AI để ph&acirc;n t&iacute;ch dữ liệu t&agrave;i ch&iacute;nh, đưa ra dự đo&aacute;n về sự thay đổi gi&aacute; cả v&agrave; thực hiện giao dịch một c&aacute;ch tự động m&agrave; kh&ocirc;ng cần sự can thiệp của con người. C&ocirc;ng ty n&agrave;y sử dụng một hệ thống ATS với t&ecirc;n gọi &quot;Pure Alpha&quot;. Hệ thống n&agrave;y sử dụng AI để ph&acirc;n t&iacute;ch v&agrave; đưa ra dự đo&aacute;n về thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh v&agrave; thực hiện giao dịch tr&ecirc;n c&aacute;c thị trường t&agrave;i ch&iacute;nh tr&ecirc;n to&agrave;n cầu.</p> <p> Tuy nhi&ecirc;n, như với bất kỳ c&ocirc;ng nghệ n&agrave;o, Al cũng c&oacute; những th&aacute;ch thức cần phải vượt qua. Một trong những th&aacute;ch thức ch&iacute;nh l&agrave; vấn đề về đạo đức v&agrave; độ tin cậy của c&aacute;c hệ thống Al. Nếu kh&ocirc;ng được x&acirc;y dựng đ&uacute;ng c&aacute;ch, c&aacute;c hệ thống Al c&oacute; thể g&acirc;y ra sự ph&acirc;n biệt chủng tộc, ph&aacute;t triển c&aacute;c định kiến v&agrave; giới hạn quyền truy cập v&agrave;o c&aacute;c nguồn lực.</p> <p> Tương lai của Al đầy triển vọng v&agrave; tiềm năng ph&aacute;t triển. Dựa tr&ecirc;n những g&igrave; đ&atilde; được ph&aacute;t triển v&agrave; ứng dụng của Al trong những năm qua, dưới g&oacute;c nh&igrave;n của t&ocirc;i c&oacute; một số xu hướng v&agrave; tiềm năng về tương lai của Al như sau:</p> <p> Tăng cường sự ph&aacute;t triển của Al trong c&aacute;c ng&agrave;nh c&ocirc;ng nghiệp v&agrave; đời sống: Al được dự đo&aacute;n sẽ tiếp tục được ph&aacute;t triển trong nhiều lĩnh vực, từ c&ocirc;ng nghiệp đến gi&aacute;o dục, y tế v&agrave; c&aacute;c lĩnh vực kh&aacute;c. C&aacute;c ứng dụng của Al sẽ trở n&ecirc;n phổ biến hơn trong đời sống h&agrave;ng ng&agrave;y của ch&uacute;ng ta, đặc biệt l&agrave; trong c&aacute;c sản phẩm v&agrave; dịch vụ c&ocirc;ng nghệ cao.</p> <p> Tăng cường độ tin cậy v&agrave; t&iacute;nh đạo đức của c&aacute;c hệ thống Al: Một trong những th&aacute;ch thức lớn đối với sự ph&aacute;t triển của Al l&agrave; đảm bảo t&iacute;nh đạo đức v&agrave; độ tin cậy của c&aacute;c hệ thống Al. C&aacute;c nh&agrave; nghi&ecirc;n cứu đang tập trung v&agrave;o việc x&acirc;y dựng c&aacute;c hệ thống Al an to&agrave;n, đ&aacute;ng tin cậy v&agrave; c&oacute; t&iacute;nh đạo đức cao hơn, v&agrave; sự ph&aacute;t triển của Al sẽ tăng cường trong tương lai nếu c&aacute;c vấn đề n&agrave;y được giải quyết đầy đủ.</p> <p> Tăng cường khả năng tương t&aacute;c giữa con người v&agrave; Al: Một trong những tiềm năng lớn của Al l&agrave; tăng cường khả năng tương t&aacute;c giữa con người v&agrave; Al. C&aacute;c nh&agrave; nghi&ecirc;n cứu đang ph&aacute;t triển c&aacute;c c&ocirc;ng nghệ tương t&aacute;c Al mới, từ chatbot v&agrave; c&aacute;c trợ l&yacute; ảo đến c&aacute;c robot tương t&aacute;c trực tiếp với con người. C&aacute;c ứng dụng n&agrave;y c&oacute; thể gi&uacute;p con người v&agrave; Al l&agrave;m việc c&ugrave;ng nhau một c&aacute;ch hiệu quả hơn.</p> <p> Tăng cường khả năng học tập v&agrave; ph&aacute;t triển tự động của c&aacute;c hệ thống Al: Al được ph&aacute;t triển để c&oacute; khả năng học tập v&agrave; ph&aacute;t triển tự động trong qu&aacute; tr&igrave;nh sử dụng. Điều n&agrave;y c&oacute; thể đưa đến khả năng tạo ra c&aacute;c hệ thống Al tự ph&aacute;t triển v&agrave; ho&agrave;n thiện hơn trong tương lai.</p> <p> T&oacute;m lại, Al đang trở th&agrave;nh một lĩnh vực quan trọng trong nhiều ng&agrave;nh v&agrave; c&oacute; tiềm năng ph&aacute;t triển lớn trong tương lai. Tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo sẽ mang lại một cuộc c&aacute;ch mạng lớn trong lịch sử nh&acirc;n loại. Nền văn minh nh&acirc;n loại sẽ ph&aacute;t triển mạnh mẽ bằng c&aacute;ch khuếch đại tr&iacute; th&ocirc;ng minh của con người bằng tr&iacute; tuệ nh&acirc;n tạo, miễn l&agrave; ch&uacute;ng ta quản l&yacute; để giữ cho c&ocirc;ng nghệ c&oacute; lợi.</p> <p align="right"> Người thực hiện: Th.S Đặng Thiện T&acirc;m</p> <p> T&agrave;i liệu tham thảo</p> <p> 1.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Mike Thomas. (2023).&nbsp;<em>The Future of AI: How Artificial Intelligence Will Change the World</em>. từ:<a href="https://builtin.com/artificial-intelligence/artificial-intelligence-future">https://builtin.com/artificial-intelligence/artificial-intelligence-future</a>.</p> <p style="margin-left:36.0pt;"> 2.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Eunika Mercier-Lauren&nbsp;(2022),&nbsp;<strong>The Future of AI or AI for the Future&nbsp;</strong>Eunika Mercier-Lauren,University of Reims Champagne Ardenne, Reims, France Chair IFIP TC12&nbsp;</p> <p style="margin-left:36.0pt;"> 3.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;<a href="https://www.simplilearn.com/authors/nikita-duggal" target="_blank">Nikita Duggal</a>. (2023).&nbsp;<em>Future of Artificial Intelligence: What Tomorrow Might Look Like</em>&nbsp;từ:&nbsp;<a href="https://www.simplilearn.com/future-of-artificial-intelligence-article">https://www.simplilearn.com/future-of-artificial-intelligence-article</a>.</p> <p style="margin-left:36.0pt;"> 4.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Max Roser. (2023).&nbsp;<em>Here&#39;s how experts see AI developing over the coming years</em>&nbsp;-, Programme Director, Oxford Martin School, University of Oxford&nbsp;Feb 16, 2023, từ https://www.weforum.org/agenda/2023/02/experts-ai-developing-over-the-coming-years</p> <p style="margin-left:36.0pt;"> 5.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Jajal T. Distinguishing between Narrow AI, General AI and Super AI, May 2018, https://me- dium.com/@tjajal/distinguishing-between-narrow-ai-general-ai-and-super-ai- a4bc44172e22&nbsp;</p> <p style="margin-left:36.0pt;"> 6.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;Tegmark M. Machines playing God: How AI will overcome humans, video, May 2018 https://www.youtube.com/watch?v=p9eLpRbRk4c&nbsp;</p> <p style="margin-left:36.0pt;"> 7.&nbsp;&nbsp;&nbsp;&nbsp;NaveenJ&nbsp;(Max Roser2019)&nbsp;:&nbsp;How&nbsp;far&nbsp;we&nbsp;are&nbsp;from&nbsp;achieving&nbsp;General&nbsp;Artificial&nbsp;Intelligence?Forbes,Jan10, 2019.&nbsp;</p>