Bạn có thể nghĩ được bao nhiêu từ khác nhau để mô tả tính cách của người khác? Bạn có tin là có khoảng 17,953 từ? Đó là số lượng từ liên quan đến tính cách người ta đã tìm thấy trong một cuốn từ điển tiếng Anh trong một cuộc nghiên cứu thực hiện cách đây khoảng 60 năm. Thậm chí sau khi kết hợp những từ có nghĩa tương tự, danh sách các từ về tính cách có khoảng 171. Điều này có nghĩa chúng ta phải xem xét tất cả những những đặc điểm tính cách để hiểu đầy đủ về vai trò của tính cách trong hành vi tổ chức? Rất may là một người đang trưởng thành được minh chứng là chỉ bộc lộ 5 chiều hướng chính. Vì 5 chiều hướng tương tự này đã xuất hiện trong nhiều nghiên cứu khác nhau được thực hiện theo nhiều cách khác nhau, nên chúng thường được coi là 5 chiều hướng lớn nhất của tính cách. Gồm hướng ngoại, dễ đồng ý/ dễ chịu, tận tâm/chu toàn, ổn định cảm xúc, cởi mở với những trải nghiệm. Mỗi tính cách bao gồm một số nét tính cách cụ thể nào đó. Ví dụ: hướng ngoại gồm những đặc điểm như thích giao du, quyết đoán và hòa đồng. Đây là một mô hình có tính chất mô tả, không phải là một lý thuyết.         

1	Hướng ngoại	Quan tâm chủ yếu về thế giới xung quanh, thích giao du, quyết đoán, hoà đồng.	Hướng nội	Chỉ tập trung ý nghĩ vào cảm xúc nội tâm, ít quan tâm đến sự vật và những người xung quanh, thường đa cảm, rụt rè, kín đáo, ít nói.
2	Dễ đồng ý/dễ chịu	Thích hợp tác, nhiệt tình, đáng tin cậy.	Khó chịu	Lạnh lùng, cau có, đối kháng, xem nhẹ hoặc dễ bất đồng ý kiến với người khác.
3	Tận tâm/Chu toàn	Có trách nhiệm, đáng tin cậy, ngăn nắp và kiên trì trong công việc.	Thiếu chu toàn	Dễ xao nhãng, không đáng tin cậy, vô tổ chức.
4	Ổn định cảm xúc	Thường cảm thấy bình thản, tự tin, vui vẻ.	Bất ổn cảm xúc	Nóng nảy, lo lắng, dễ chán nản, thiếu an tâm.
5	Cởi mở kinh nghiệm	Quan tâm và dễ bị thu hút bởi những cái mới, sáng tạo, tò mò, hiểu biết, nhạy cảm về nghệ thuật.	Bảo thủ	Thích những cái quen thuộc, hình thức.

5 chiều hướng lớn của tính cách quan trọng như thế nào? Các nghiên cứu chỉ ra rằng chúng rất quan trọng. Một nhà điều tra đã xem xét lại nhiều nghiên cứu trước đó, gồm 10 trong số hàng ngàn người tham gia, để kiểm tra mối quan hệ giữa 5 chiều hướng tính cách và hiệu quả công việc. Nghiên cứu này gồm có nhiều nhóm nghề nghiệp khác nhau ( ví dụ cảnh sát, nhà quản lý, nhân viên bán hàng, người lao động thành thạo), và người ta cũng đã thực hiện nhiều hình thức đánh giá khả năng thực hiện công việc theo nhiều cách khác nhau (ví dụ như xếp loại hiệu quả công việc của một người theo nhóm nhân viên quản lý hay các nhóm nghề khác, hiệu quả thực hiện công việc trong suốt chương trình huấn luyện, các bản ghi chép cá nhân). Thêm vào đó, những người tham gia đến từ nhiều nước khác nhau trong Cộng đồng chung Châu Âu. Tuy nhiên, bất chấp những khác biệt này, kết quả rất rõ ràng: Sự tận tâm/chu toàn và ổn định cảm xúc có liên quan chặt chẽ đến hiệu quả thực hiện công việc cao đối với tất cả các nhóm nghề. Những khác biệt khác cũng xuất hiện. Ví dụ, những cá nhân có mức độ tận tâm/chu toàn cao lại ít thuyên chuyển hơn những người có mức độ thấp trong chiều hướng này, trong khi đó, điều những người có mức độ hướng ngoại cao, người này có khá nhiều điều thú vị ngoài công việc nên có vẻ thỉnh thoảng họ lại vắng mặt.

Thú vị là những chiều hướng tính cách khác cũng có liên quan tới hiệu quả công việc, tuy chỉ trong một cách giới hạn nào đó. Ví dụ, tính cách cởi mở với những trải nghiệm liên quan mạnh mẽ tới thành công khi đào tạo công việc. Thêm vào đó, tính hướng ngoại cũng có liên quan tới hiệu quả công việc của những người buộc phải giao tiếp với người khác, kết quả là những người này có xu hướng đương đầu được với những tình huống mà sự thân thiện và hòa đồng sẽ rất có ích (ví dụ, các nhà quản lý và nhân viên bán hàng). Người ổn định cảm xúc có cư xử khác so với những bất ổn cảm xúc? Các nghiên cứu khoa học chỉ ra rằng: có. Múc  độ ổn định cảm xúc ảnh hưởng không chỉ tới khả năng thực hiện công việc của một cá nhân mà còn của cả nhóm làm việc

Đặc biệt đáng chú ý rằng những người luôn giữ được một vài chiều hướng trong các chiều hướng lớn trên cũng có liên quan đến khả năng thực hiện công việc của cả nhóm làm việc của họ. Về mặt tổng thể, 5 chiều hướng lớn của tính cách rõ ràng có liên quan chặt chẽ tới các khía cạnh quan trọng khác của hành vi tổ chức.

                                                                                                                        Nguyễn Thị Thảo