CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TIẾT CỦA CHÍNH PHỦ

1.Điều tiết giá cả

Đặc điểm nổi bậc của độc quyền tự nhiên là đường MC luôn nằm dưới đường AC tại mọi mức sản lượng. Đường AC không uốn hình chữ U, vì đường MC không vượt qua AC. Sở dĩ có hiện tượng này là do ưu thế của quy mô lớn, chi phí đơn vị sản phẩm giảm xuống khi sản lượng tăng lên. Hãng độc quyền có thể đặt giá thấp hơn các hãng nhỏ. Hãng có thể đảm nhận toàn bộ mức cung, khống chế toàn ngành nên không bị điều tiết.

Từ mục tiêu lợi nhuận tối đa, hãng độc quyền tự nhiên sẽ tìm giao điểm A của đường MC với đường MR chỉ sản xuất một lượng sản phẩm là Q_A với mức giá P_A..

Sản lượng mà nhà độc quyền chọn lại không phải là mức sản lượng mà xã hội mong muốn, cơ cấu: giá cả-sản lượng trên đã vi phạm nguyên tắc thị trường của giá cả-chi phí cận biên. Giá độc quyền P_A vượt quá xa chi phí cận biên MC_A để sản xuất ở sản lượng Q_A. Kết quả là người tiêu dùng không được thông tin cụ thể về chi phí cơ hội thật sự của sản phẩm đó. Từ đó, người tiêu dùng sẽ không được tiêu dùng với cơ cấu  tối ưu.

 

 

 

 

 

 

 

 

                       

 

A

                                     

B

 

AC

                       

 

DD

                                                                                       

                                                             

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Sản lượng lợi nhuận tối đa hoá của nhà độc quyền cũng chưa đạt tới tổng chi phí bình quân tối thiểu. Trong một ngành cạnh tranh AC giảm xuống mức tối thiểu của nó thông qua cạnh tranh. Tuy nhiên, trrong trường hợp này sự giảm của AC sẽ dừng khi nhà độc quyền đạt mức sản lượng mong muốn của mình Q_A. Rõ ràng là, mức giá P_A cao hơn mức Q_A nhỏ đã đảm bảo lợi nhuận cao cho nhà độc quyền. Lợi nhuận kinh tế này có thể vi phạm quan điểm công bằng xã hội.

2.Điều tiết sản lượng

Do những mâu thuẫn vốn có khi lựa chọn các mục tiêu nên khi điều tiết, người ta tìm một sự thỏa hiệp. Phương pháp thường được vận dụng là điều chỉnh sản lượng trực tiếp. Ví dụ: có thể buộc một hãng phải sản xuất với một mức sản lượng tối thiểu nào đó, và để cầu cho người tiêu dùng xác định giá ứng với sản lượng đó.

Mức tối thiểu cần được điều chỉnh là Q_D trong đồ thị dưới. Tại Q_D người tiêu dùng có Q_D > Q_A và P_D < P_A . Nhà độc quyền có lợi nhuận thấp hơn lợi nhuận ở A(Q_A,P_A). Điều tiết sản lượng là phương pháp ép buộc dễ chấp nhận nhất.