Các Lý thuyết “quan điểm dựa trên nguồn lực của công ty”

Những lý thuyết này được dựa trên giả định chung rằng lợi thế cạnh tranh có thể được nhận thấy (duy nhất) khi một công ty sở hữu những nguồn lực đặc biệt (nguồn lực đặc trưng) mà tương đối không thay đổi tại cũng thời điểm ( nguồn lực ổn định), có nghĩa là thật khó cho các đối thủ cạnh tranh mua hoặc bắt chước theo những nguồn lực này. Ngược với nhiều quan điểm truyền thống về quản trị chiến lược, quan điểm dựa vào nguồn lực của công ty nhấn mạnh mối quan hệ giữa các yếu tố bên trong và chiến lược doanh nghiệp. Để cho những nguồn lực (con người) này tạo ra những lợi thế cạnh tranh ổn định, nguồn lực 1) cần phải gia tăng giá trị cho công ty, 2) là duy nhất hoặc hiếm trong số các đối thủ cạnh tranh hiện tại và tiềm ẩn, 3) không thể bắt chước một cách hoàn toàn, và 4) không thể được duy trì với những nguồn lực khác bởi đối thủ cạnh tranh (Barney 1991). Công ty thâm dụng tri thức, giống như các công ty tư vấn hoặc phần mềm, thường gặp những nguyên tắc này, đó là, khi họ thành công trong việc giữ vững và phát triển vốn nhân lực của họ. Những công ty khác, phụ thuộc vào những kỹ năng và kiến thức đặc trưng công ty, có thể cũng nhận ra lợi thế cạnh tranh dựa trên nền tảng phát triển nguồn nhân lực. tuy nhiên, việc giữ vững được xem là hoặc nguồn lực công ty là có ý nghĩa duy nhất để đạt được lợi thế cạnh tránh, vì những ngành công nghiệp và các lĩnh vực chính có thể đã không đáp ứng đặc trung trên và, vì vậy, lợi thế cạnh tranh có thể được nhận thấy trong những nền tảng khác.

Gant (1991) đã trình bày một cách rõ ràng “lý thuyết lợi thế cạnh tranh dựa trên nguồn lực”. Trong cách tiếp cận của mình, các nguồn lực của công ty, kết hợp thành năng lực, tạo cơ sở cho lợi thế cạnh tranh và do đó lựa chọn một chiến lược "khai thác tốt nhất tài nguyên và khả năng của công ty so với các cơ hội bên ngoài" (Grant, 1991 , Trang 115). Nói cách khác, chiến lược kinh doanh được xây dựng dựa trên cơ sở một số nguồn lực nhất định hiện có. Theo quan điểm của Grant, các nguồn lực sẽ là khía cạnh chính mà các hành động mang tính định hướng chiến lược sẽ được định hướng.

Tuy nhiên, xem xét các nguồn lực như là trọng tâm chính cho các hành động cụ thể là theo quan điểm của chúng tôi, một quan điểm khá nghiêm ngặt đối với các hậu quả của các chiến lược nhất định. Sau cùng, việc tham gia của các nguồn lực sẵn có vào năng lực tổ chức ít nhất cũng quan trọng như chính các nguồn lực. Theo Grant, năng lực là "năng lực của một nhóm các nguồn lực để thực hiện một số nhiệm vụ hoặc hoạt động" (trang 119). Grant cũng chỉ ra rằng "Trong khi các nguồn lực là nguồn của năng lực công ty, năng lực là nguồn chính của lợi thế cạnh tranh của nó" (trang 119). Các cơ hội để triển khai có hiệu quả và tối ưu hóa các nguồn lực được dựa trên việc tham gia các nguồn lực khác nhau. Nói cách khác, nguồn lực của chính họ là không đủ, việc kết hợp và triển khai các nguồn lực là quan trọng hơn nhiều. Đó là trong lĩnh vực này, theo quan điểm của chúng tôi,  Những thách thức quan trọng nhất đối với quản trị nguồn nhân lực có thể tìm thấy.

Mối quan hệ giữa chiến lược kinh doanh và quản lý nguồn nhân lực (như đã thảo luận ở trên) theo hình thức thuần túy của các lý thuyết dựa trên nguồn lực là sự đảo ngược của quan hệ này trong các lý thuyết về hành vi: chiến lược kinh doanh là ở mức độ lớn, được quyết định bởi các khả năng được đề xuất bởi nguồn nhân lực. Trong các tình huống như vậy, chiến lược kinh doanh và chiến lược quản lý nguồn nhân lực gần như hoàn toàn hợp tác với nhau.

Trong khi, theo Barney (1991), lợi thế cạnh tranh bền vững được phát hiện chứ không phải là phát triển, từ quan điểm của quá trình, nó phải được xác định đầu tiên là nguồn lực nào sẽ dẫn đến lợi thế cạnh tranh trong điều kiện nào. Vì vậy, tương tự như khuôn khổ của Grant, các nguồn lực và năng lực sẽ phải được xác định và phân loại trước tiên. Thông tin này là đầu vào cho việc xây dựng chiến lược kinh doanh. Tiếp theo, các chỉ định cụ thể phải được chưng cất, nhằm vào các nguồn lực và các điều kiện mà chúng trở thành khả năng. Trong phương pháp tiếp cận truyền thống, việc hoạch định chiến lược bắt đầu với trọng tâm bên ngoài, theo cách dựa vào nguồn lực, quá trình hoạch định chiến lược bắt đầu với trọng tâm nội bộ.

Nguyễn Thị Tuyên Ngôn – Khoa QTKD

Nguồn: Business Strategy and Human Resource Management: Setting the Scene - Ed van Sluijs & Frits Kluytmans - MERIT Open University