Trong nghiên cứu khoa học, nghiên cứu tổng quan tài liệu giúp phác họa một bức tranh mô phỏng về đề tài nghiên cứu để người nghiên cứu có thể hình dung được mình sẽ tô vẽ gì thêm lên bức tranh đó cho phù hợp, hay nói cách khác là giúp người nghiên cứu biết sẽ nên làm gì ở các bước sau.

            Một tổng quan tài liệu chỉ được coi là tốt khi đạt được mục tiêu và vai trò mà nó phải có. Tổng quan tài liệu sẽ không có giá trị nếu không chỉ ra được nền tảng lý thuyết và kinh nghiệm về phương pháp luận học hỏi từ những nghiên cứu trước đây để áp dụng cho vấn đề nghiên cứu của ta.

            Nghiên cứu tổng quan tài liệu là một công việc hết sức quan trọng và cần thiết đối với bất kỳ một công trình nghiên cứu nào. Nghiên cứu tổng quan tài liệu giai đoạn đầu có thể giúp nhà nghiên cứu dựa vào đó để lựa chọn chủ đề, kiểm tra các nguồn lực sẵn có, xác định mục tiêu nghiên cứu và xây dựng những giả thuyết cho đề tài nghiên cứu của mình. 

            Nói một cách cụ thể, tổng quan tài liệu nên đạt các yêu cầu sau đây:

            Được viết theo một trình tự hợp lý, bắt đầu từ các khái niệm, định nghĩa, cách thức đo lường các khái niệm, định nghĩa này, mô hình lý thuyết, các mô hình ứng dụng, kết quả đạt được từ các nghiên cứu thực nghiệm cho đến cuối cùng là bài học kinh nghiệm mà ta tự rút ra.

            Chỉ ra được các thông tin, dữ liệu quan trọng cần phải được thu thập để giải quyết vấn đề nghiên cứu.

            Chỉ ra được phương thức thu thập dữ liệu

            Chỉ ra được phương thức xử lý và phân tích dữ liệu

            Có đủ thông tin nền tảng giúp xây dựng phiếu điều tra cần thiết cho nghiên cứu của ta.

            Tổng quan tài liệu có vai trò hết sức quan trọng trong quá trình thiết kế nghiên cứu. Trước tiên, tổng quan tài liệu cung cấp nền tảng lý thuyết cho việc nghiên cứu cũng như định hướng cho nghiên cứu. Chính nhờ đó mà khả năng phương pháp luận của ta được tăng cường và ta có thể mở rộng tầm hiểu biết trong lĩnh vực ta đang nghiên cứu. Qua việc này, ta cũng có thể xác định được có nên theo đuổi thực hiện vấn đề nghiên cứu này hay không.

            Nói chung, không có những quy tắc tuyệt đối trong viết tổng quan tài liệu. Các quy tắc này có thể thay đổi tuỳ chuyên ngành, tuỳ cấp độ nghiên cứu cũng như tuỳ người hướng dẫn hoặc chịu trách nhiệm khoa học của đề tài. 

Mai Thị Hồng Nhung