Trái phiếu là chứng chỉ vay nợ của Chính Phủ hoặc của công ty thể hiện nghĩa vụ của người phát hành phải trả nợ cho người nắm giữ trái phiếu một số tiền nhất định , vào những khoản thời gian nhất định, và phải trả lại khoản tiền gốc khi khoản tiền vay đến hạn . Người nắm giữ Trái phiếu là chủ nợ của người phát hành và họ không có quyền sở hữu công ty như những cổ đông.

Trái phiếu là loại chứng khoán nợ trung và dài hạn , người phát hành với tư cách là người đi vay , người mua Trái phiếu là người cho vay và được gọi là Trái chủ. Đối với người thiếu vốn , trái phiếu là phương tiện vay vốn qua thị trường . Đối với người đầu tư Trái phiếu cũng là một phương tiện đầu tư để thu lời.

Trái phiếu là một hợp đồng nợ dài hạn được ký kết giữa chủ thể phát hành (chính phủ hay doanh nghiệp) và người cho vay, đảm bảo một sự chi trả lợi tức định kỳ và hoàn lại vốn gốc cho người cầm trái phiếu ở thời điểm đáo hạn. Trên giấy chứng nhận nợ này có ghi mệnh giá của trái phiếu và tỷ suất lãi trái phiếu.

Đặc trưng của Trái phiếu:

Trái phiếu là một công cụ nợ đòi hỏi người phát hành (còn gọi là người đi vay hay con nợ) hoàn trả cho người cho vay (người đầu tư) khối lượng vốn đã vay cộng với tiền lãi trong một thời gian nhất định.

Mệnh giá (par value):

Giá trị danh nghĩa của trái phiếu được in ngay trên tờ phiếu, đại diện cho số tiền được trả tại thời điểm đáo hạn.

Mệnh gía Trái phiếu là căn cứ để xác định số lợi tức tiền vay mà người phát hành phải trả , mệnh giá cũng thể hiện số tiền người phát hành hoàn trả khi Trái phiếu đáo hạn.

 

Pn	=	VHĐ
		SPH

Pn:      Mệnh giá trái phiếu

            VHĐ: Số vốn huy động

            SPH:   Số trái phiếu phát hành

Lãi suất danh nghĩa

Lãi suất danh nghĩa (coupon interest rates) của trái phiếu quy định mức lãi mà nhà đầu tư được hưởng hàng năm.

Thông thường tất cả các trái phiếu đều trả lãi cuống phiếu theo định kỳ, mỗi năm một hoặc hai lần, trừ loại trái phiếu không trả lãi theo định kỳ
(zero-coupon bond).

Cũng có cả trái phiếu có lãi suất thả nổi với lãi suất trái phiếu được định kỳ ấn định lại theo một chuẩn nào đó được định trước.

Ngoài việc cho biết các khoản thanh toán lãi trái phiếu mà người đầu tư có thể nhận được trong thời hạn của trái phiếu, lãi trái phiếu còn chỉ ra mức độ mà theo đó giá của trái phiếu sẽ chịu tác động của những thay đổi của lãi suất. Nếu các yếu tố khác không đổi, lãi trái phiếu càng cao, giá trái phiếu càng ít thay đổi trước một thay đổi của lãi suất.Kết quả là lãi trái phiếu và thời gian đáo hạn có những hiệu ứng ngược chiều đối với tính biến động giá của một trái phiếu.

Người phát hành

Bản chất của người phát hành là một đặc trưng quan trọng của trái phiếu.Có hai loại người phát hành chính là chính phủ (trung ương và địa phương) và công ty. Chính phủ là người phát hành đáng tin cậy nhất do có được những điều kiện đảm bảo cao nhất cho việc hoàn trả gốc và trả lãi. Còn trong khu vực công ty thì người phát hành có nhiều loại, mỗi loại có khả năng khác nhau trong việc đáp ứng các nghĩa vụ đã thỏa thuận với người cho vay.Nói cách khác, có thể coi rủi ro thanh toán của trái phiếu chính phủ là bằng 0 (không), còn trái phiếu công ty khác nhau có mức độ rủi ro thanh toán khác nhau.

Ngoài rủi ro thanh toán, trái phiếu chính phủ vẫn phải chịu các loại rủi ro khác giống như bất kỳ một trái phiếu công ty nào, như rủi ro lãi suất, rủi ro lạm phát…

Thời hạn

Thời hạn của trái phiếu là số năm mà theo đó người phát hành hứa hẹn đáp ứng những điều kiện của nghĩa vụ. Thời hạn của một trái phiếu là ngày chấm dứt sự tồn tại của khoản nợ, người phát hành sẽ thu hồi trái phiếu bằng cách hoàn trả khoản vay gốc. Thời hạn này cũng còn được gọi là thời gian đáo hạn của trái phiếu.

Nói chung những trái phiếu có thời hạn từ 01 đến 05 năm được gọi là trái phiếu  ngắn hạn; từ 05 đến 10 năm được gọi là trái phiếu trung hạn, trên 12 năm là những trái phiếu dài hạn.

Thời gian đáo hạn của trái phiếu là quan trọng vì 03 lý do:

-         Nó cho biết khoảng thời gian mà người nắm giữ trái phiếu có thể mong đợi nhận được các khoản thanh toán lãi định kỳ, và cho biết số năm trước khi khoản vay gốc được hoàn trả toàn bộ.

-         Lợi tức của một trái phiếu tùy thuộc vào thời hạn của nó.

-         Giá của trái phiếu sẽ biến đổi qua quãng đời của nó khi lãi suất trên thị trường thay đổi – tính biến của giá trái phiếu phụ thuộc vào thời gian đáo hạn của nó. Nếu các yếu tố khác không đổi, thời gian đáo hạn càng dài, tính biến động giá của trái phiếu càng lớn trước một sự thay đổi của lãi suất thị trường.

Giá phát hành: là giá bán ra của Trái phiếu vào thời điểm phát hành, thông thường giá phát hành được xác định theo tỷ lệ phần tram (%) của mệnh giá. Tuỳ theo tình hình của thị trường và của người phát hành để xác định giá phát hành một cách thích hợp :

- Giá phát hành bằng mệnh giá

-Giá phát hành thấp hơn mệnh giá

- Giá phát hành cao hơn mệnh giá./.

Nguyễn Thị Minh Hà