Không điều gì có thể thay thế cho khả năng nhìn nhận thấu đáo về các vấn đề nền tảng. Đáng lưu ý là nhiều công ty lớn có phần cốt lõi là một khẩu hiệu kinh doanh mang tính mô tả và truyền cảm hứng. Ở hai trong số những trường hợp bàn luận, chúng ta có thể thấy rõ ràng hiện tượng này. Tại Kodak, đó là khẩu hiệu “Bạn chỉ cần bấm nút, việc còn lại để chúng tôi lo”. Tại Ford: “Một chiếc xe cho đông đảo quần chúng”. Những hãng khác từ thập niêm 1980 trở về sau đề ra loại giá trị cốt lõi tương tự. Ví dụ, tại Coca-cola, đó là “dừng lại để sảng khoái”. Tại General Motors: “Một chiếc xe cho mọi túi tiền và mục đích”. Tại hãng điện thoại và điện tín Hoa Kỳ: “Một chính sách-một hệ thống, dịch vụ toàn cầu”.

Những khẩu hiệu này không chỉ gắn và tâm trí của người tiêu dùng, chúng còn giúp đào tạo đội ngũ bán hàng và định hình suy nghĩ của họ. chúng dường như trao cho họ một niềm tin rằng họ đang làm điều gì đó có ý nghĩa hơn việc thúc ép những khách hàng miễn cưỡng mu sản phẩm. Họ đang phục vụ nhân loại. Mỹ từ về dịch vụ xã hội tràn ngập các công ty của Mỹ, đặc biệt là trong thập niên 1920.

Watson không xây dựng một cụm từ như những khẩu hiệu được nêu ở trên nhưng ông sử dụng một từ duy nhất đã trở thành nhận diện của công ty, một thứ biểu ngã trương lên đằng sau mỗi bước đường của nó. Từ đó là “think” (suy nghĩ). Sự tập trung vào từ này đã trở thành sức mạnh đoàn kết công ty.

Giống như nhiều thứ khác ở IBM, THINK có nguồn gốc từ NCR. Watson đang cố gắng dồn mọi sự chú ý vào thông điệp bán hàng. Chắc chắn là có lần đứng trên sân khấu, ông đã viết từ THINK lên một trong những giá vẽ được dựng ở khắp mọi nơi trong trụ sở của NCR. Patterson tình cờ trông thấy và thích hiệu ứng của nó tới mức ông đã làm những tấm biển có chữ THINK và cho dán khắp nơi trong tòa nhà văn phòng. THINK theo Watson du nhập và CTR, tại đây nó trở thành một thứ thiêng liêng. Trong các tiểu phẩm trình diễn trong tòa nhà đào tạo của công ty, nó được khắc ghi ở bậc thang trên cùng của “Những nấc thang học tập”.

THINK là tiếng thét xung trận gây bối rối. Từ này có nghĩa là gì trong bối cảnh hoạt động kinh doanh của IBM? Kinh doanh là hành động, chứ không phải ngẫm nghỉ. THINK không có nghĩa là “suy nghĩ độc lập”. Khi Watson nói THINK, ông không có ý là “hãy nghĩ cho bản thân”. Ý nghĩa của ông là “hãy nghĩ như tôi”. Watson không phải là “nhà tổ chức” mặc “bộ đồ đen xám”. Ông xác định bản thân như một nhà lãnh đạo có sẵn mọi câu trả lời . Điều mà các nhân viên của IBM được cho là phải suy nghĩ đó là về những quan điểm và thái độ của chủ tịch Thomas J. Watson. Như một nhà báo đã nều trong Saturday Evening Post: “Thomas J. Watson có lẽ đã ví dụ tiểu biểu cho cái ngày mà một người thống trị hoạt động kinh doanh. Trong tổ chức của ông, các thành viên ban lãnh đạo nói chủ thịch Watson chính là Công ty Máy móc Kinh doanh Quốc tế.. Theo cách nói của người IBM, chủ tịch công ty không phải là chủ tịch và là lãnh tụ. Cho tới đầu thập niên 1940, Watson đặt nhiều tin tưởng vào ba người trợ lý luôn cập nhật cho ông về tình hình kinh doanh bởi vì, theo một phóng viên, “toàn bộ sự nghiệp của họ đặt dưới sự giá hộ của ông và họ nghĩ hệt như ông nghĩ”.

Hoàn toàn tình cờ, sản phẩm khiến Watson có thể đạt được thành tựu vĩ đại về kinh doanh lại chính là một cỗ máy biết suy nghĩ. Từ “think” (suy nghĩ) không có nghĩa là sự gợi ý về một cỗ máy biết “chơi” với các ý tưởng. Đúng hơn là, nó lắp ghép các dữ liệu có chủ đích và thể hiện các tính toán dựa trên các dữ liệu đó.

Về ba thành phần của CTR, đó là chữ T-Công ty máy thống kê-đã được ghép vào tổ chức hỗn hợp gần như một sự suy nghĩ bột khởi vào phúc cuối. Chữ C viết tắc cho từ “computing” trong tên của công ty không phải là sự báo trước cho việc ra đời máy vi tính. Đúng ra, nó sản xuất và tiếp thị cho các loại cân cho những mục đích sử dụng khác nhau. Chữ “recoding” viết tắt là R, là lĩnh vực kinh doanh đồng hồ đo thời gian.

Chứ T viết tắc của chữ “tabulating” (máy thống kê), thực sự là một lĩnh vực đầy tiềm năng. Máy thống kê có thể đem lại rất nhiều lợi ích nếu phát triển hơn nữa. Đó là chiếc máy có thể cắt giảm phần nào thứ chi phí không sinh lợi nhất mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng phải đối mặt: chi phí tính toán và lưu trữ hồ sơ dữ liệu. Hollerith đã chứng minh giá trị của nó thông qua việc áp dụng cho cuộc điều tra dân số. Nếu được tinh chỉnh, cổ máy kì diệu này còn có thể làm những điều gì khác nữa.

Nhận thức thấu đao nhất trong toàn bộ sự nghiệp của Watson chính là về tiềm năng của máy thống kê. Như Caregie, Eastman và Ford, cũng như các CEO khác, Watson đã nhận được một món quà vì không bị mù quáng bởi quá khứ hoặc hiện tại. Ông đã không bước giật lùi về phía tương lai. Đúng ra, ông đã hình dung về điều có thể xảy ra và dồn công sức vào đó để đặt công ty của mình lên trên đỉnh của ngọn sóng thời đại. Năm 1920, máy thống kê vẫn là một bộ phận nhỏ nhất trong ba lĩnh vực kinh doanh của CTR. Thứ sinh lợi nhiều nhất là thiết bị đo thời gian, còn cân đứng thứ hai.

Nhưng đó là quá khứ và hiện tại. Đối với tương lại, Watson đã thấy là những thứ máy móc giúp cắt giảm nhân lực trong văn phòng có tiềm năng phát triển vô hạn. Quyết định quan trọng nhất của bất kỳ công ty nào đó là thị trường nào mà nó lựa hconj để phục vụ với loại sản phẩm gì. Nhận thức mang tính đột phá của Watson nằm ở chỗ lựa chọn thúc đẩy máy thống kê và các cơ quan chính quyền nữa. Nếu không có cái nhìn chiến lược này, Watson chắn chắn vẫn sẽ thành công, nhưng ông sẽ không thể trở thành một tượng đài trong kinh doanh./

Nguyễn Huy Tuân – Khoa QTKD