Khi nói đến đầu tư thì được hiểu đây là một quá trình, quá trình này thường được chia thành 3 giai đoạn mang tính chất tiếp nối nhau, giới hạn ngăn cách giữa các giai đoạn đó chỉ mang tính chất tương đối cả về mặt nội dung lẫn thời gian. Các giai đoạn cơ bản của quá trình đầu tư này là:

- Giai đoạn tiền đầu tư: Đây là giai đoạn đầu tiên của quá trình đầu tư. Tiền đầu tư là giai đoạn triển khai ý đồ đầu tư ban đầu thành đường lối đầu tư cụ thể nhằm đánh giá và xác nhận cơ hội đầu tư. Bước cuối cùng của giai đoạn này là quyết định đầu tư.

- Giai đoạn đầu tư: Đây là giai đoạn quan trọng nhất của quá trình đầu tư, thông qua giai đoạn này mà làm hình thành nên dự án.

- Giai đoạn vận hành và khai thác: Đây là giai đoạn quyết định mức độ thỏa mãn mục tiêu cuối cùng của đầu tư đó là hiệu quả mà việc đầu tư mang lại. Trong quá trình khai thác lại phải có sự tiếp tục đầu tư.

Trong mô hình đầu tư này, một người có thể thực hiện đồng thời cả 3 chức năng, song cũng có trường hợp họ chỉ tham gia vào một hoặc hai chức năng trên mà không tham gia hết.

            Một vấn đề nữa là cần có sự phân biệt trong nghiên cứu là chức năng đầu tư và chức năng tài chính. Ngoài chức năng đầu tư, chức năng tài chính cũng liên quan đến lĩnh vực thu chi của doanh nghiệp. Đầu tư được hiểu là việc sử dụng khai thác lại các phương tiện tài chính. Ngược lại, tài chính bao hàm việc tìm kiếm nguồn vốn và trả lại tiền vay cộng với phần lãi và các điều kiện tín dụng cũng như biện pháp khác sao cho doanh nghiệp vẫn đảm bảo nguyên tắc cân bằng tài chính.

            Thông thường việc đầu tư được đặc trưng bởi một dòng tiền mặt xuất phát bằng chi, hay nói cách khác là dòng tiền âm (trừ một số trường hợp đặc biệt dòng tiền mặt có thể xuất phát dương như khi đầu tư thay thế, tài sản cũ được thanh lý). Còn quá trình tài chính lại được bắt đầu bằng hoạt động thu, dòng tiền dương (trừ một vài ngoại lệ như khi phải trả lệ phí cho việc vay vốn).

            Tuy nhiên, về ý tưởng chung thì cả đầu tư lẫn tài chính đều cố gắng lựa chọn phương án có lợi nhất hay xác định dự án đầu tư và tài chính bằng mô phỏng đều dựa vào cơ sở phân tích dòng tiền mặt. Và như vậy chũng sẽ cùng áp dụng các phương pháp tính toán khác nhau.

ThS Đặng Thanh Dũng – Khoa QTKD