Nhiều người đã đặt câu hỏi làm thế nào để các ngân hàng thương mại nhỏ có thể cạnh tranh với các ngân hàng quốc doanh lớn. Thực tế trong hệ thống ngân hàng cho thấy không phải lúc nào cái lớn nhất cũng thắng.

 

Nhược điểm của các ngân hàng nhỏ

 

Các ngân hàng thương mại nhà nước lớn hơn nhiều so với các ngân hàng tư nhân về quy mô và chi phí đầu vào nên có thể duy trì biên lãi ròng cao. Lãi suất là một phương tiện tốt để sàng lọc người vay. Các ngân hàng lớn thường giữ lãi suất huy động thấp nên lãi suất cho vay của họ thấp hơn lãi suất cho vay tư nhân. Đây là lý do tại sao họ có thể chọn những khách hàng mà họ muốn nhất, đặc biệt là những khách hàng có mức độ tín nhiệm cao. Họ có thể quản lý nợ xấu tốt hơn so với các ngân hàng nhỏ thường đặt lãi suất cho vay cao. Trước đây, để đảm bảo tăng trưởng tín dụng cao, các ngân hàng nhỏ thậm chí còn mở rộng cho vay đối với các khách hàng doanh nghiệp thuộc nhóm rủi ro cao. Điều này dẫn đến một cuộc khủng hoảng hệ thống ngân hàng, trong đó một số ngân hàng tư nhân bị ngân hàng trung ương tiếp quản với giá 0 đồng và nhiều ngân hàng khác bị tái cơ cấu để tồn tại.

 

 

Chuyển dịch tăng trưởng tín dụng

 

Tăng trưởng tín dụng là một chỉ báo tốt về niềm tin của các doanh nghiệp và người tiêu dùng vào nền kinh tế. Từ năm 2000 đến năm 2010, tín dụng đã tăng vọt lên mức đáng kinh ngạc 32% một năm. Tuy nhiên, kể từ năm 2011, tăng trưởng tín dụng đã chậm lại, chỉ còn 12-14%. Sự ổn định kinh tế vĩ mô của đất nước có một phần đóng góp vào chính sách tăng trưởng tín dụng. Sau quá trình tái cơ cấu vất vả, các ngân hàng thương mại đã thay đổi chiến lược tăng trưởng tín dụng và đẩy mạnh chuyển đổi số để nâng cao chất lượng dịch vụ, thay vì tập trung vào tăng trưởng cho vay.

 

Trước đây, các ngân hàng cho vay ưu tiên các doanh nghiệp lớn và các cá nhân giàu có sử dụng tài sản để thế chấp. Hiện tại, các doanh nghiệp vừa và nhỏ và người tiêu dùng có thể tiếp cận tốt hơn với các khoản vay ngân hàng nhờ sự sẵn có của nhiều giải pháp tài chính. Người đi vay có nhu cầu tài trợ đa dạng. Các danh mục cho vay thay đổi nhanh chóng của một ngân hàng lớn là một ví dụ điển hình cho xu hướng này. Mười năm trước, lĩnh vực sản xuất chiếm hơn 50% tổng dư nợ cho vay tại Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank). Tỷ lệ này giảm xuống 30% vào năm 2021 trong khi các lĩnh vực khác chiếm gần 40%, tăng từ 11%.

 

Mô hình tương tự cũng diễn ra tại các ngân hàng lớn khác, bao gồm Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) và Ngân hàng Công Thương Việt Nam (VietinBank). Nhu cầu vay vốn đa dạng của các nhóm khách hàng khác nhau đã tạo cơ hội cho các ngân hàng nhỏ.

 

Phân khúc thị trường thích hợp cho các ngân hàng nhỏ. Các ngân hàng nhỏ đang thua trong cuộc cạnh tranh với các ngân hàng lớn hơn nhưng họ vẫn có thể tồn tại và phát triển nhờ tập trung vào các phân khúc thị trường ngách đã xuất hiện trong quá trình phát triển kinh tế 10 năm qua. Lãi suất không phải là yếu tố quyết định duy nhất để khách hàng lựa chọn ngân hàng này hay ngân hàng kia. Đối với những khách hàng này, mục tiêu cuối cùng là có một giải pháp tài chính tối ưu chứ không đơn thuần là lãi suất thấp.Các ngân hàng nhỏ đã và đang hướng tới những khách hàng có thu nhập thấp với nhu cầu tài chính đa dạng. Căn cứ vào nhu cầu tài chính của từng khách hàng mà các ngân hàng đưa ra giải pháp tài chính phù hợp. Các phân khúc thị trường ngách tuy nhỏ nhưng tạo động lực tăng trưởng mới cho các ngân hàng.Các phân khúc thị trường ngách mà các ngân hàng lựa chọn khác nhau tùy thuộc vào sức mạnh tài chính của họ. Tuy nhiên, tất cả các giải pháp tài chính đều hướng tới mục tiêu tăng NIM, bằng cách lựa chọn nhóm khách hàng ít nhạy cảm với biến động lãi suất hoặc tăng cường dịch vụ tài khoản tiết kiệm vãng lai bằng cách đưa ra các điều kiện thuận lợi, từ đó giảm chi phí huy động vốn.

 

Trong bối cảnh điều kiện luôn thay đổi với thu nhập và nhu cầu của khách hàng ngày càng tăng, việc mở rộng phân khúc cho vay bán lẻ và số hóa các dịch vụ liên quan là những yếu tố cần thiết trong lĩnh vực ngân hàng.Lãi suất không phải là yếu tố duy nhất tạo nên khả năng cạnh tranh của các ngân hàng. Các ngân hàng nhỏ hơn có lợi thế hơn khi cung cấp các dịch vụ tài chính và thúc đẩy chuyển đổi kỹ thuật số do quy mô hoạt động thấp hơn so với các ngân hàng quốc doanh lớn.

Theo The SaiGonTimes

Ths.Võ Thị Thanh Thương