Các nghiệp vụ của công ty chứng khoán

1.Nghiệp vụ môi giới chứng khoán:

            Môi giới chứng khoán là một hoạt động kinh doanh của công ty chứng khoán, trong đó công ty chứng khoán đại diện cho khách hang tiến hành giao dịch thong qua cơ chế giao dịch tại Sở giao dịch chứng khoán hay thị trường OTC mà chính khách hang đó sẽ phải chịu trách nhiệm đối với hiệu quả kinh tế của việc giao dịch đó.

Môi giới chứng khoán là việc công ty chứng khoán làm trung gian thực hiện mua, bán chứng khoán cho khách hàng.

            Khi thực hiện nghiệp vụ môi giới, công ty chứng khoán phải mở tài khoản giao dịch chứng khoán và tiền cho từng khách hàng trên cơ sở hợp đồng ký kết giữa khách hàng và công ty.

Công ty chứng khoán phải ký hợp đồng lưu ký với tổ chức lưu ký để lưu ký chứng khoán cho khách hàng. Tiền hoa hồng môi giới thường được tính phần trăm trên tổng giá trị của một giao dịch.

            Tuỳ theo quy định của mỗi nước, cách thức hoạt động của từng SGDCK mà có thể phân chia thành nhiều loại môi giới khác nhau:

a.Môi giới dịch vụ (Full service Broker):

            Là loại môi giới có thể cung cấp đầy đủ dịch vụ như mua bán chứng khoán, giữ hộ cổ phiếu, thu cổ tức, cho khách hàng vay tiền, cho vay cổ phiếu để trả trước, mua sau và nhất là có thể cung cấp tài liệu, cho ý kiến cố vấn trong việc đầu tư.

b.Môi giới chiết khấu (Discount Broker): là loại môi giới chỉ cung cấp một số dịch vụ như mua bán hộ chứng khoán. Đối với môi giới loại này thì khoản phí và hoa hồng nhẹ hơn môi giới toàn dịch vụ vì không có tư vấn, nghiên cứu thị trường.

c.Môi giới uỷ nhiệm hay môi giới thừa hành:

            Đây là những nhân viên của một công ty chứng khoán thành viên của một Sở giao dịch, làm việc hưởng lương của một công ty chứng khoán và được bố trí để thực hiện các lệnh mua bán cho các công ty chứng khoán hay cho khách hang của công ty trên sàn giao dịch . Vì thế họ có tên chung là môi giới trên sàn (Floor Broker). Các lệnh mua bán được chuyển đến cho các nhà môi giới thừa hành này có thể từ văn phòng công ty, cũng có thể từ các môi giới đại diện.

            Đây là loại nhà môi giới phổ biến nhất hiện nay tại VN.

d.Môi giới độc lập hay môi giới 2 đôla

            Môi giới độc lập (Independent Broker) chính là các môi giới làm việc cho chính họ và hưởng hoa hồng hay thù lao theo dịch vụ. Họ là một thành viên tự bỏ tiền ra thuê chỗ tại Sở giao dịch  giống như các công ty chứng khoán thành viên.

            Họ chuyên thực thi các lệnh cho các công ty thành viên khác của SGDCK. Sở dĩ có điều này là tại các SGDCK nhộn nhịp, lượng lệnh phải giải quyết cho khách hàng của các công ty chứng khoán đôi khi rất nhiều, các nhân viên môi giới của các công ty này không thể làm xuể hoặc vì một lý do nào đó vắng mặt. Lúc đó các công ty chứng khoán sẽ hợp đồng với các nhà môi giới độc lập để thực hiện lệnh cho khách hang của mình và trả cho người môi giới này một số tiền nhất định.

Ban đầu các nhà môi giới độc lập được trả 2 đôla cho một lô tròn chứng khoán (100 cổ phiếu)nên người ta quen gọi là môi giới 2 đôla.

            Môi giới độc lập cũng được gọi là môi giới trên sàn (Floor Broker), họ đóng một vai trò không khác gì môi giới thừa hành, chỉ khác là họ có tư cách độc lập –tức họ không đại diện cho bất kỳ một công ty chứng khoán nào cả.

e.Nhà môi giới chuyên môn:

            Các SGDCK thường quy định mỗi loại chứng khoán chỉ được phép giao dịch tại một điểm nhất định gọi là quầy giao dịch (Post), các quầy này được bố trí liên tiếp quanh sàn giao dịch (floor). Trong quầy giao dịch có một số nhà môi giới được gọi là nhà môi giới chuyên môn hay chuyên gia. Các chuyên gia này chỉ giao dịch một số loại chứng khoán nhất định. Nhà môi giới chuyên môn thực hiện hai chức năng chủ yếu là thực hiện lệnh giao dịch và lệnh thị trường.

2.Nghiệp vụ tự doanh chứng khoán:

            Nghiệp vụ tự doanh là nghiệp vụ mà trong đó công ty chứng khoán thực hiện mua và bán chứng khoán cho chính mình.

            Công ty chứng khoán thực hiện nghiệp vụ tự doanh nhằm mục đích thu lợi hoặc đôi khi nhằm mục đích can thiệp điều tiết giá trên thị trường. Chứng khoán tự doanh có thể là chứng khoán niêm yết trên TTCK. Ngoài ra công ty chứng khoán có thể tự doanh chứng khoán lô lẻ của khách hàng, sau đó tập hợp lại thành lô chẳn để giao dịch trên TTCK.

            -Công ty chứng khoán phải đảm bảo có đủ tiền và chứng khoán để thanh toán các lệnh giao dịch cho tài khoản của chính mình.

-Công ty chứng khoán phải ưu tiên thực hiện lệnh của khách hang trước lệnh của chính mình.

-Công ty chứng khoán phải công bố cho khách hàng biết khi mình là đối tác trong giao dịch trực tiếp với khách hàng và không được thu phí giao dịch của khách hang trong trường hợp này.

-Trong trường hợp lệnh mua/bán chứng khoán của khách hang có thể ảnh hưởng lớn tới giá của loại chứng khoán đó, công ty chứng khoán không được mua/bán trước cùng loại chứng khoán đó cho chính mình hoặc tiết lộ thong tin cho bên thứ ba mua/bán chứng khoán đó.

            -Khi khách hang đặt lệnh giới hạn, công ty chứng khoán không được mua hoặc bán cùng loại chứng khoán đó cho chính mình hoặc tiết lộ thong tin cho bên thứ ba mua/bán chứng khoán đó.

            -Khi khách hàng đặt lệnh giới hạn, công ty chứng khoán không được mua hoặc bán cùng loại chứng khoán đó cho mình ở mức giá bằng hoặc tốt hơn mức giá của khách hang trước khi lệnh của khách hang được thực hiện.

3.Nghiệp vụ bảo lãnh phát hành:

Bảo lãnh phát hành chứng khoán là việc tổ chức bảo lãnh phát hành cam kết với tổ chức phát hành thực hiện các thủ tục trước khi chào bán chứng khoán, nhận mua một phần hay toàn bộ chứng khoán của tổ chức phát hành để bán lại hoặc mua số chưng skhoans còn lại chưa được phân phối hết của tổ chức phát hành hoặc hỗ trợ tổ chức phát hành trong việc phân phối chứng khoán ra công chứng.

            Hiện nay, Việt nam chỉ mới áp dụng hình thức bảo lãnh cam kết chắc chắn nhằm bảo vệ nhà đầu tư và gắn kết trách nhiệm của các công ty chứng khoán.

            Bảo lãnh cam kết chắc chắn: Hình thức bảo lãnh mà tổ chức bảo lãnh phát hành cam kết sẽ mua lại toàn bộ số chứng khoán phát hành cho dù có phân phối hết hay không.

4.Nghiệp vụ tư vấn đầu tư chứng khoán

                  Tư vấn đầu tư chứng khoán là việc công ty chứng khoán cung cấp cho nhà đầu tư kết quả phân tích, công bố báo cáo phân tích và khuyến nghị lien quan đến chứng khoán.

Nghiệp vụ tư vấn đầu tư chứng khoán bao gồm:

a.Nội dung tư vấn đầu tư chứng khoán bao gồm các dịch vụ sau:

-Tư vấn chiến lược và kỹ thuật giao dịch

-Cung cấp kết quả phân tích chứng khoán và thị trường chứng khoán

b.Công ty chứng khoán phải thu thập và quản lý thong tin về khách hang đã được khách hàng xác nhận, bao gồm:

-Tình hình tài chính của khách hang

-Thu nhập của khách hàng

-Mục tiêu đầu tư của khách hàng

-Khả năng chấp nhận rủi ro của khách hàng

-Kinh nghiệm và hiểu biết về đầu tư của khách hang.

c.Các nội dung tư vấn trên phải có cơ sở hợp lý và phù hợp dựa trên thong tin đáng tin cậy, phân tích logic.

d.Công ty chứng khoán không được đảm bảo cho khách hàng kết quả đầu tư trừ trường hợp đầu tư vào những sản phẩm đầu tư có thu nhập cố định; không được trực tiếp hay gián tiếp, bù đắp một phần hoặc toàn bộ các khoản thua lỗ của khách hang do đầu tư vào chứng khoán, trừ trường hợp việc thua lỗ của khách hang là do lỗi của công ty chứng khoán; không được quyết định đầu tư thay cho khách hang

e.Công ty chứng khoán không được tư vấn cho khách hang đầu tư vào chứng khoán mà không cung cấp đầy đủ thong tin cho khách hang.

f.Công ty chứng khoán không được có hành vi cung cấp thong tin sai sự thật để dụ dỗ hay mời gọi khách hang mua bán một loại chứng khoán nào đó.

g.Công ty chứng khoán phải bảo mật các thong tin nhận được từ người sử dụng dịch vụ tư vấn trong quá trình cung ứng dịch vụ tư vấn trừ trường hợp được khách hang đồng ý hoặc pháp luật có quy định khác.

h.Công ty chứng khoán phải tư vấn đầu tư phù hợp với mục tiêu đầu tư và tình hình tài chính của khách hàng.

k.Trong trường hợp khách hang không cung cấp đầy đủ thông tin theo yêu cầu của công ty chứng khoán theo danh mục trên, khách hang phải chịu trách nhiệm về kết quả tư vấn không phù hợp của công ty chứng khoán.

5.Các nghiệp vụ hỗ trợ khác:

a.Tư vấn tài chính: bao gồm các dịch vụ sau:

-Tư vấn tái cơ cấu tài chính doanh nghiệp, thâu tóm, sáp nhập DN, tư vấn quản trị công ty cổ phần.

-Tư vấn chào bán, niêm yết chứng khoán

-Tư vấn cổ phần hoá, xác định giá trị DN

-Tư vấn tài chính khác phù hợp với quy định pháp luật.

b.Lưu ký chứng khoán

Lưu ký chứng khoán là việc nhận ký gởi, bảo quản, chuyển giao chứng khoán cho khách hang, giúp khách hang thực hiện các quyền liên quan đến sở hữu chứng khoán; là công việc đầu tiên để các chứng khoán có thể giao dịch trên thị trường tập trung.

Nghiệp vụ lưu ký chứng khoán bao gồm các dịch vụ sau:

-Cung cấp dịch vụ lưu ký và thanh toán các giao dịch chứng khoán cho khách hang.

-Cung cấp dịch vụ đăng ký chứng khoán đối với các chứng khoán phát hành riêng lẻ.

-Làm đại lý chuyển nhượng theo yêu cầu của tổ chức phát hành đối với các chứng khoán phát hành riêng lẻ.

Nguyễn Thị Minh Hà.