Cách các công ty công nghệ lớn nhất chuyển giao rủi ro của sự bùng nổ A.I
Các công ty công nghệ lớn đang đối mặt với chi phí khổng lồ, lên tới hàng chục tỷ USD, để xây dựng các trung tâm dữ liệu phục vụ trí tuệ nhân tạo (A.I.). Để giảm thiểu rủi ro tài chính trước sự bùng nổ này, những gã khổng lồ như Microsoft và Meta đang tìm cách tránh gánh chịu toàn bộ chi phí xây dựng. Thay vào đó, họ chuyển phần lớn rủi ro sang vai của các công ty khởi nghiệp và các bên cho vay. Chiến lược này cho phép họ bổ sung năng lực tính toán một cách nhanh chóng, đồng thời có thể chờ đợi xem nhu cầu thực tế về A.I. sẽ diễn biến như thế nào trước khi đưa ra các cam kết kéo dài hàng thập kỷ.
Điển hình cho chiến lược tài chính mới này là dự án trung tâm dữ liệu của Meta tại Louisiana. Thay vì tự vay nợ, Meta đã hợp tác với công ty tín dụng tư nhân Blue Owl Capital thông qua một công ty chuyên biệt (special purpose vehicle) có tên là Beignet Investor LLC. Mặc dù Meta chịu trách nhiệm xây dựng, nhưng Blue Owl lại gánh vác tới 80% vốn tài trợ. Meta sau đó "thuê" lại trung tâm dữ liệu này qua các hợp đồng thuê 4 năm, giúp họ phân loại khoản tiền này là chi phí vận hành thay vì ghi nhận là nợ trên bảng cân đối kế toán. Các chuyên gia nhận định rằng Meta đang chấp nhận trả phí cao hơn để "thuê rủi ro", và nếu nhu cầu A.I. suy giảm, họ có thể rút lui khỏi thỏa thuận vào năm 2033.
Bên cạnh đó, các tập đoàn công nghệ cũng đang ký kết những hợp đồng lớn với thế hệ nhà cung cấp dữ liệu mới được gọi là "neoclouds". Microsoft, ví dụ, đã ký các thỏa thuận trị giá hàng chục tỷ USD với các công ty như Nebius, Nscale và Iren vào mùa thu vừa qua. Đặc điểm chung của các thỏa thuận này là thời hạn ngắn (thường từ 3 đến 5 năm), cho phép các ông lớn công nghệ ghi nhận chi phí dưới dạng chi phí hoạt động hàng ngày thay vì khoản đầu tư vốn dài hạn có thể gây lo ngại cho nhà đầu tư. Cách tiếp cận này mang lại sự linh hoạt cần thiết để điều chỉnh theo tín hiệu nhu cầu ngắn hạn và dài hạn của thị trường.
Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng những cấu trúc tài chính này không loại bỏ rủi ro mà chỉ chuyển nó sang nơi khác trong hệ thống, giống như việc ấn vào một tuýp kem đánh răng thì kem sẽ trồi ra ở chỗ khác. Nếu các công ty lớn quyết định ngừng thuê sau khi hợp đồng kết thúc, các công ty nhỏ hơn và chủ nợ của họ sẽ phải gánh chịu hậu quả nặng nề. Ví dụ, CoreWeave, một đối tác lớn cung cấp năng lực tính toán cho OpenAI, đang phải gánh hàng tỷ USD nợ với lãi suất cao để mở rộng quy mô. Hơn nữa, việc dựa vào tín dụng tư nhân và các phương tiện đầu tư đặc biệt làm giảm tính minh bạch tài chính và gợi nhớ đến các phương pháp kế toán "ngoài bảng cân đối kế toán" từng dẫn đến bong bóng dot-com những năm 2000.
Phạm Văn Trường