Một lần nữa, đầu tư của Trung Quốc vào Hoa Kỳ sụt giảm vào năm 2017. Và đó là trước khi một cuộc chiến tranh thương mại bùng nổ giữa hai nước.

Trong nhiều năm, các doanh nghiệp Trung Quốc đã bơm một lượng tiền đáng kể vào Hoa Kỳ, làm sâu thêm mối quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Tuy nhiên, khoản đầu tư như vậy đã giảm từ 46,5 tỷ USD trong năm 2016 xuống còn 29,7 tỷ USD vào năm 2017, theo một báo cáo của Tập đoàn Rhodium và Ủy ban Quốc gia về Quan hệ Hoa Kỳ-Trung. Đó là sự sụt giảm của hơn một phần ba, mặc dù năm 2017 vẫn là năm cao thứ hai trong lịch sử.

Sự sụt giảm mạnh mẽ trước khi Tổng thống Donald Trump tung ra hàng loạt các hành động thương mại chống lại Trung Quốc, bao gồm thuế nhập khẩu thép và nhôm, và kêu gọi lên tới 150 tỷ USD thuế bổ sung đối với hàng hóa của Trung Quốc như là sự trừng phạt đối với hành vi trộm tài sản trí tuệ.

Vậy điều gì giải thích cho sự sụt giảm này?

Trung Quốc đã thắt chặt các hạn chế đối với đầu tư ra nước ngoài vì lo ngại rằng các tập đoàn lớn nhất của họ có thể sẽ bị mở rộng quá mức.

Stephen Orlins, chủ tịch Ủy ban Quốc gia về Quan hệ Hoa Kỳ - Trung Quốc, nói: "Cách đây hơn một năm rưỡi, Trung Quốc bắt đầu áp dụng các biện pháp kiểm soát vốn, ngăn cản người dân thực hiện nhiều vụ mua lại tại Hoa Kỳ.

Năm 2017, Bắc Kinh cho biết sẽ hạn chế đầu tư ở nước ngoài của các công ty Trung Quốc trong các ngành công nghiệp như bất động sản, khách sạn, giải trí và câu lạc bộ thể thao.

Thêm vào đó, cũng có một môi trường pháp luật khắc nghiệt hơn ở Hoa Kỳ.

Ủy ban Đầu tư Nước ngoài tại Hoa Kỳ (CFIUS) là một ủy ban liên ngành do Bộ Tài chính chủ trì. Nó tiến hành kiểm tra kỹ lưỡng các thỏa thuận có thể cho phép một nhà đầu tư nước ngoài kiểm soát một doanh nghiệp Hoa Kỳ vì những rủi ro an ninh quốc gia.

Ủy ban này ngày càng trở nên khắt nghiệp dưới Trump. Các chuyên gia cho hay CFIUS đang kiểm tra nhiều thỏa thuận hơn, đồng thời kiểm tra kỹ lưỡng các hợp đồng có thể giúp các công ty nước ngoài tiếp cận với công nghệ nhạy cảm hoặc dữ liệu cá nhân của người dân Hoa Kỳ.

Theo ước tính của Tập đoàn Rhodium và Uỷ ban Quốc gia về Quan hệ Hoa Kỳ-Trung, hơn 8 tỷ USD trong các giao dịch bị hủy bỏ vào năm 2017 vì các bên không thể giải quyết những lo ngại do CFIUS đưa ra,

Triển vọng năm 2018 cho đầu tư của Trung Quốc vào Hoa Kỳ không tốt hơn nhiều.

Báo cáo cho biết: "Sự thèm muốn thương mại của các công ty Trung Quốc đối với sự mở rộng đầu tư của Hoa Kỳ ngày càng mạnh mẽ hơn bao giờ hết, nhưng các rào cản về luật pháp sẽ không biến mất ở Bắc Kinh và hầu như chắc chắn sẽ tăng ở Hoa Kỳ, gây bất ổn về triển vọng ngắn hạn.

Và thực tế là Trung Quốc và Hoa Kỳ đang bị vướng vào một cuộc chiến leo thang về thương mại.

Về lý thuyết, thuế quan có thể khuyến khích một số nhà sản xuất nước ngoài xây dựng cơ sở tại Hoa Kỳ để tránh phải trả thêm thuế.

Tuy nhiên, các khoản tiền phạt thương mại sẽ làm cho môi trường kinh doanh của các công ty nước ngoài trở nên mạo hiểm.

ThS. Nguyễn Thị Thùy Trang – Khoa QTKD