Trong môi trường kinh doanh hiện đại, đòn bẩy tài chính đã trở thành một công cụ chiến lược quen thuộc, giúp các doanh nghiệp mở rộng quy mô, tối ưu hóa lợi nhuận và gia tăng giá trị cổ đông mà không cần phải huy động thêm vốn chủ sở hữu.

Tuy nhiên, giống như một con dao hai lưỡi, đòn bẩy tài chính tiềm ẩn cả cơ hội và rủi ro. Để sử dụng hiệu quả, doanh nghiệp cần có chiến lược rõ ràng, tính toán cẩn thận và kiểm soát tốt rủi ro. Nếu không, đòn bẩy có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Home Depot, một trong những chuỗi bán lẻ đồ gia dụng lớn nhất tại Mỹ, là một ví dụ điển hình về việc áp dụng đòn bẩy tài chính một cách thông minh và bền vững.

Vào năm 2006, Home Depot đã phát hành trái phiếu trị giá lên đến hơn 7,6 tỷ USD, một trong những đợt phát hành nợ lớn nhất trong lịch sử của công ty. Mục đích không phải để khắc phục khó khăn tài chính hay bù đắp thua lỗ, mà để thực hiện chương trình mua lại cổ phiếu quy mô lớn và thực hiện các thương vụ mua bán sáp nhập nhằm mở rộng hoạt động.

Theo báo cáo từ Reuters, thời điểm đó, Home Depot đã tận dụng cơ hội từ thị trường tín dụng thuận lợi, với lãi suất thấp và các nhà đầu tư sẵn sàng mua trái phiếu doanh nghiệp. Công ty huy động vốn với chi phí thấp, kéo dài thời gian vay mà không làm ảnh hưởng đến dòng tiền hiện tại. Quan trọng hơn, mặc dù lượng nợ tăng lên, tỷ lệ nợ trên EBITDA của Home Depot vẫn duy trì ở mức an toàn 1,4 lần, thấp hơn so với mức trung bình trong ngành. Điều này cho thấy công ty đã vay vốn một cách thận trọng, không quá mạo hiểm với tương lai.

Kết quả của chiến lược này nhanh chóng thể hiện qua việc giá trị cổ phiếu tăng trưởng mạnh mẽ nhờ vào việc mua lại cổ phiếu, tăng thu nhập trên mỗi cổ phần (EPS). Các cổ đông hưởng lợi từ sự tăng trưởng này, trong khi công ty vẫn duy trì khả năng trả nợ ổn định nhờ vào dòng tiền tự do bền vững. Theo thống kê của Macrotrends, trong giai đoạn 2020-2024, Home Depot duy trì dòng tiền tự do hàng năm trên 10 tỷ USD, vừa trả cổ tức, vừa thanh toán nợ đúng hạn và vẫn tiếp tục mở rộng hệ thống cửa hàng.

Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng thành công khi sử dụng đòn bẩy tài chính. Những công ty vay nợ quá nhiều khi chưa có nguồn thu ổn định hoặc dùng vốn vay để duy trì hoạt động thay vì đầu tư vào những dự án sinh lời, thường gặp rắc rối lớn. Các ví dụ như Revlon, Evergrande hay WeWork, khi sử dụng đòn bẩy để tăng trưởng quá nhanh, đã phải đối mặt với những vấn đề nghiêm trọng do không thể kiểm soát được mức độ rủi ro.

Điều cần lưu ý là đòn bẩy tài chính không phải là một công cụ xấu, mà vấn đề nằm ở cách thức sử dụng nó. Nếu được áp dụng đúng cách, đòn bẩy có thể là một công cụ mạnh mẽ để thúc đẩy tăng trưởng. Điều quan trọng là doanh nghiệp phải xác định rõ mục tiêu sử dụng nợ, lựa chọn thời điểm phù hợp và đảm bảo khả năng trả nợ. Đối với Home Depot, sự thành công đến từ việc sử dụng nợ có mục đích rõ ràng: tăng giá trị cổ đông và mở rộng kinh doanh mà không làm mất đi tính linh hoạt tài chính. Họ không vay để “cứu nguy” mà vay để phát triển lâu dài.

Trong bối cảnh thị trường tài chính toàn cầu ngày nay, khi lãi suất không còn thấp như giai đoạn 2010-2020 và tín dụng trở nên khắt khe hơn, bài học từ Home Depot vẫn giữ nguyên giá trị. Đòn bẩy tài chính có thể trở thành một công cụ mạnh mẽ, nhưng chỉ khi được sử dụng bởi những doanh nghiệp hiểu rõ mục tiêu và khả năng kiểm soát rủi ro. Doanh nghiệp cần nhận thức rằng không phải vay càng nhiều càng tốt, mà là vay sao cho hiệu quả, trả được và mang lại lợi nhuận cao hơn chi phí sử dụng vốn.

Từ mô hình của Home Depot, chúng ta thấy một doanh nghiệp biết cách tận dụng cơ hội thị trường, duy trì tỷ lệ nợ hợp lý, kiểm soát rủi ro tài chính và duy trì dòng tiền mạnh mẽ. Họ không chạy theo tăng trưởng nóng mà xây dựng nền tảng tài chính vững chắc để nợ là một phần của chiến lược phát triển, không phải một mối nguy. Đó chính là tinh thần “vay để phát triển” – một thông điệp quý giá cho các doanh nghiệp khác trong hành trình sử dụng đòn bẩy tài chính để vượt qua thách thức và đạt được thành công trong môi trường cạnh tranh ngày nay.    

GV: Nguyễn Thị Diệu Uyên