b. Phân loại giao dịch giao ngay

Giao dịch giao ngay được phân ra thành: giao dịch giao ngay bán lẻ à giao dịch giao ngay liên ngân hàng.

* Giao dịch giao ngay bán lẻ

- Thị trường giao ngay bán lẻ còn được gọi là thị trường khách hàng. Đây là nơi diễn ra các giao dịch giữa khách hàng mua bán lẻ và ngân hàng thương mại. Trong đó, ngân hàng thương mại đóng vai trò là nhà tạo giá còn khách hàng mua bán lẻ là người chấp nhận giá.

Mục đích của các khách hàng mua bán lẻ ngoại tệ trên thị trường này là để thực hiện các hoạt động xuất nhập khẩu, đầu tư quốc tế, đi vay và trả nợ bằng ngoại tệ, chuyển tiền phí mậu dịch,… Các giao dịch được thực hiện thông qua giao dịch tiền mặt và giao dịch trên tài khoản ngân hàng.

* Giao dịch giao ngay bán buôn (giao dịch giao ngay liên ngân hàng)

Các giao dịch giao ngay bán buôn được thực hiện thông qua thị trường giao ngay liên ngân hàng (còn gọi là thị trường Interbank hay thị trường giao ngay liên ngân hàng). Đây là thị trường tài chính lớn nhất toàn cầu. Thành phần tham gia bao gồm các ngân hàng thương mại và những nhà môi giới tiền tệ. Các ngân hàng và các nhà môi giới có mối liên hệ khăng khít, hoạt động của họ ở một số trung tâm tài chính lớn hầu như là 24 giờ/ngày nhằm nằm bắt kịp thời được mọi diễn biến của thị trường ngoại hối toàn cầu.

- Các ngân hàng thực hiện giao dịch cho khách hàng và cho mình với nhiều mục đích khác nhau như bảo hiểm (hedging), đầu cơ (speculation), kinh doanh chênh lệch giá (arbitrage),...

- Giao dịch giao ngay liên ngân hàng được thực hiện dưới hai hình thức: giao dịch giao ngay liên ngân hàng trực tiếp giữa các ngân hàng và giao dịch giao ngay liên ngân hàng gián tiếp thông qua môi giới.

     + Giao dịch giao ngay liên ngân hàng trực tiếp giữa các ngân hàng.

Các ngân hàng giao dịch trực tiếp với nhau không thông qua môi giới và tất cả các ngân hàng tham gia thị trường đều là những nhà tạo thị trường (market makers). Điều này có nghĩa là trên thị trường liên ngân hàng, ngân hàng này yết giá mua vào và bán ra trực tiếp cho ngân hàng kia và ngược lại. Vì giao dịch giữa các ngân hàng trên Interbank không diễn ra trên sở giao dịch và các giao dịch được thực hiện một cách liên tục nên thị trường này được biết đến như là một thị trường: Phi tập trung, liên tục, đấu giá mở và giao dịch hai chiều.

Đây là bộ phận lớn nhất của thị trường ngoại hối. Bằng phương pháp yết giá hai chiều, ngân hàng hỏi giá có thể quyết định mua hay bán với một khối lượng tùy ý. Một khi tỷ giá đã được yết giá hai chiều thì ngân hàng yết giá phải tuân thủ giá của chính mình đưa ra một cách vô điều kiện. Ngân hàng gọi hỏi giá chỉ có vài giây để quyết định việc thực hiện giao dịch của mình. Cách thức giao dịch sòng phẳng giữa các đối tác và sự linh hoạt của thị trường thực sự đã cho phép các ngan hàng giao dịch với doanh số hàng nghìn tỷ USD mỗi ngày.

     + Thị trường liên ngân hàng gián tiếp qua môi giới.

Các ngân hàng đặt lệnh giới hạn (limit orders) một chiều cho các nhà môi giới. Nhà môi giới ghi lệnh này vào sổ và cố gắng tìm cách đối chiếu lệnh mua này với các lệnh bán tương ứng từ các ngân hàng khác. Trong khi các ngân hàng tiến hành các giao dịch một mặt là chính mình, mặt khác là cho khách hàng, thì những nhà môi giới chỉ giao dịch duy nhất là cho khách hàng. Trong giao dịch nhà môi giới sẽ đưa ra tỷ giá tốt nhất cho khách hàng, tỷ giá này gọi là tỷ giá trong (inside spread). Thông qua hoạt động môi giới, nhà môi giới sẽ thu hoa hồng từ ngân hàng mua và từ ngân hàng bán. Do tính chất hoạt động, thị trường qua môi giới được biết đến như là thị trường: Bán tập trung, liên tục, đặt lệnh có giới hạn và thông qua phương thực đấu giá một chiều.

Những ưu việt của phương thức giao dịch qua môi giới:

° Các lệnh đặt mua và đặt bán được chuyển đến những nhà tạo thị trường một cách nhanh chóng và rộng khắp.

° Tỷ giá được yết một chiều (chỉ mua hoặc bán), trong khi đó theo phương thức giao dịch trực tiếp yêu cầu yết giá hai chiều.

° Cho phép ngân hàng yết giá không phải xưng danh mình là ai. Điều này cho phép ngân hàng yết giá dấu được ý định giao dịch của mình.

° Tạo cho thị trường có tính thanh khoản cao.

° Phí môi giới thấp, bình quân là $20 trên 1 triệu đô la Mỹ giao dịch.

                                                                                                Lê Phúc Minh Chuyên