Thuế nhập khẩu khiến GDP Mỹ giảm trong quý I, giá cả tăng và sản xuất giảm 9 tháng liên tiếp, nhưng kinh tế không suy thoái như cảnh báo.

Sau khi nhậm chức đầu năm nay, Tổng thống Mỹ Donald Trump tăng thuế nhập khẩu với hàng hóa vào nước này - điều ông từng cam kết khi tranh cử vào Nhà Trắng.

Chính sách thuế đối ứng được ông Trump công bố đầu tháng 4, áp dụng với toàn bộ đối tác thương mại. Sự lạc quan của Tổng thống Mỹ khi đó tương phản rõ nét với các cảnh báo u ám từ giới chuyên gia. "Thị trường chứng khoán sẽ bùng nổ và nước Mỹ cũng vậy", ông tuyên bố ngày 3/4.

Trong khi đó, các nhà kinh tế học và lãnh đạo doanh nghiệp liên tục nâng mức cảnh báo về hệ lụy từ thuế đối ứng. CEO BlackRock Larry Fink cho biết: "Hầu hết các CEO tôi trao đổi đều nói rằng có lẽ chúng ta đang suy thoái". JPMorgan Chase thậm chí dự báo suy thoái toàn cầu sẽ xảy ra.

Thông điệp trái chiều khiến doanh nghiệp và người tiêu dùng hoang mang. Thực tế cho thấy cả ông Trump và giới chuyên gia đều dự báo không chính xác. Kinh tế Mỹ không sụp đổ, nhưng cũng chưa phục hồi mạnh.

Dù nhiều dữ liệu bị chậm công bố, các số liệu hiện có cho thấy nền kinh tế lớn nhất thế giới vẫn trụ vững. Xác suất xảy ra suy thoái trong năm tới giảm xuống dưới 25%.

Ở chiều ngược lại, cam kết của ông Trump về nguồn thu từ thuế nhập khẩu phần nào trở thành hiện thực, hầu hết tuyên bố khác đều không đạt kết quả. Mỹ gần như chưa ghi nhận làn sóng hồi hương sản xuất quy mô lớn. Lao động giá rẻ ngoài quốc gia này vẫn đang giúp các hãng sản xuất nước ngoài có lợi thế. Trong khi đó, sự bất ổn về chính sách thuế trong nước khiến nhiều doanh nghiệp trì hoãn đầu tư lớn hoặc đưa sản xuất trở lại Mỹ.

Việc làm

Sau 8 tháng áp thuế, các chính sách của ông Trump gần như chưa thúc đẩy việc làm. Trái lại, hàng loạt thông báo sa thải và báo cáo việc làm suy yếu cho thấy người lao động đối mặt với nhiều khó khăn.

Mỹ đã tạo thêm 119.000 việc làm mới trong tháng 9, cao hơn nhiều so với dự báo của giới kinh tế học. Tuy nhiên, tăng trưởng việc làm chậm lại. Tỷ lệ thất nghiệp tháng 9 đạt 4,4% - cao nhất 4 năm.

Các chuyên gia kinh tế không loại trừ khả năng thuế này có thể khiến doanh nghiệp tăng tuyển dụng trong dài hạn. Tuy nhiên, kịch bản này khá phức tạp.

Hiện tại, nhiều nhà sản xuất vẫn phải nhập khẩu nguyên liệu từ nước ngoài. Sau khi thuế tăng, số nguyên liệu này đã tăng giá. Ngành sản xuất cắt giảm khoảng 54.000 việc làm kể từ khi ông Trump nhậm chức, dù khó tách bạch đợt sa thải nào là do thuế nhập khẩu.

Arnold Kamler - Giám đốc công ty nhập khẩu và sản xuất xe đạp Kent International cho biết mức thuế cao với linh kiện sản xuất tại Trung Quốc buộc ông đóng cửa nhà máy ở bang South Carolina, khiến 64 lao động mất việc.

Công ty vẫn tiếp tục nhập xe nguyên chiếc từ Trung Quốc và một số nước ở châu Á, nhưng tiền thuế lên tới hàng triệu USD năm nay khiến việc lắp ráp tại Mỹ không còn khả thi. "Mọi chuyện rất khó khăn. Thuế đối ứng hồi tháng 4 khiến chúng tôi coi như xong rồi", Kamler nói.

ThS. Trịnh Hoài Sơn - Khoa quản trị kinh doanh