Đỗ Văn Tính- Khoa QTKD

 

 

KháiquátvềthẻATM

Giớithiệuchungvề thẻATM

SựhìnhthànhvàpháttriểncủathẻATM

ThẻxuấthiệnđầutiênởMỹvàođầuthếkỷ20,rađờivàonăm1914. Khiđó,TổngcôngtyxăngdầuCalifornia(ngàynaylàcôngtyMobile)cấp thẻchonhânviênvàmộtsốkháchhàngcủamìnhvìhọthấycáchsửdụng nàyrấttiệndụngtrongviệcthanhtoán.Nhưngthẻlúcnàymớichỉlàm khuyếnkhíchviệcbánsảnphẩmcủacôngtychứkhôngkèmtheomộtdự phòngnàovề tín dụng.

Tiếptớilàvàonăm1950,FrankMcNamaravàRalphSchneider,hai doanhnhânngườiMỹđãđồngthànhlậprathẻtíndụngđầutiênvớitêngọilà Diners’Clubdomộtlầnđiănởnhàhàngmàquênmangtheotiềnmặt.Haiông đã cungcấp thẻ nàycho bạnbèvàđồng nghiệp.Đemtheotấmthẻ này họcóthể ghinợsaukhiănởnhàhànghaynghỉởmộtkháchsạnnàođótạiNewYorkmà khôngcầntrực tiếpthanhtoánbằng tiềnmặt.Sốtiềnghinợhọcó thể thanhtoán địnhkỳtheothángvàkhônggiớihạnsốtiềnđượcphépchitiêu.

HìnhthứcsơkhaicủathẻlàCharge-it,mộthệthốngmuabánchịudo ngânhàngFranklinNationalphát hành.Hệ thốngnày mởđườngchosựrađời của thẻ vào năm1951.

Vớinhữnglợiíchcủahệthốngthanhtoánnày,càngngàycàngcónhiều tổchứctíndụngthamgia.Năm1955,hàngloạt thẻ mớiđượcrađờinhư:Trip Charge,GoldenKey,GourmetClubrồiđếnCarteBlanchevàAmerican Express.Hailoạithẻnàyđãthốnglĩnhthịtrườngthẻthờibấygiờ.Trongthời giannày,phầnlớncácthẻchỉdànhchogiớidoanhnhân,nhưngcácngân hàngđãthấyđượcrằnggiớibìnhdânmớilàđốitượngsửdụngthẻchủyếu trongtươnglai.Tuynhên,đểhìnhthứcthanhtoánthẻcóthểthuhútđược kháchhàngcầnphảicómộtmạnglướithanhtoánlớn,khôngchỉtrongphạm viđịaphươnghayquốcgiamàlàtoàncầu.Chínhvìthế,Interbank(Master Charge)vàBankofAmerican(BankAmericard)đãxâydựngmộthệthống các quytắc,tiêuchuẩn trongxửlý thanhtoán thẻ toàncầu.

Năm1977,BankAmericardtrởthànhVisaUSAvàsauđótrởthànhtổ chứcthẻquốctếVISA.Năm1979,MasterChargecũngtrởthànhtổchứcthẻ quốc tếlớn MASTER.

Ngàynay,có4tổchứcthẻquốctếlớnnhấtlà:VISA,MASTER, AMEX,JCB.Cácthẻchủyếudo4tổchứcthẻnóitrênpháthành.Cácloại thẻnày cũngdunhậpvàoViệt Namvào đầu nhữngnăm 90.

Dothẻngàycàngđượcsửdụngrộngrãi,cáccôngtyvàcácngânhàng đãliênkếtvớinhauđểkhaitháclĩnhvựcthuhútnhiềulợinhuậnnày.Thẻ dầndầnđượcxemnhưmộtcôngcụvănminh,thuậnlợitrongcácgiaodịch muabán.CácloạithẻVisa,Mastercard,Amex,JCBđượcsửdụngrộngrãi trêntoàn cầu vàcùngphânchianhữngthịtrườngrộng lớn.

♦ThẻAmericanExpress(Amex):rađờivàonăm1958,hiệnđanglàtổ chứcthẻdulịchvàgiảitrílớnnhấtthếgiới.Tổngsốthẻpháthànhlớngấp5 lầnDinersClubvàgấp2lầnJCB.Năm1990,tổngdoanhthuchỉkhoảng 111,5triệuUSDvớikhoảng36,5triệuthẻlưuhành;nhưngđếnnăm1993, tổng doanhthutănglên tới 124tỉUSDvới35,4triệuthẻlưu hànhvà 3,6triệu cơsởchấpnhậnthanh toán.Hiệnnay,American Express đãpháthànhhơn65 triệuthẻtrêntoànthếgiớivàchỉtínhriêngtrongnăm2004đãcó416,1tỉ USDđượcgửithôngqua hệthống thẻtíndụngcủaAmerican Express.

♦ThẻVisa: Ngày nay,Visalàloạithẻcó quymôpháttriểnlớn nhất toàn cầu.Đượcpháthànhvàonăm 1960,đếncuốinăm1990có257triệuthẻđang lưuhànhvớidoanhthu354tỉUSD,cuốinăm1993,doanhthutăngvọtlên 542tỉUSDvới164.000máyATMở65nướctrênthếgiới.Hiệnnaytrênthế giớiVisaDebitCardđượcchấpnhậnthanhtoántại24triệuđiểmvàhơn1 triệumáyATM.RiêngtạiViệtNamcóhơn6.100điểmbánhàngvà500máy ATMchấpnhận cácloại thẻ Visa.

♦JCB:xuấtpháttừNhậtBảnvàonăm1961dongânhàngSanwaphát hành.Mụctiêuchủyếulàthịtrườngdulịchvàgiảitrí.Năm1990,doanhthu đạt16,5tỉUSDvới17triệuthẻlưuhành.Đếnnăm1992,doanhthutănglên đến30,9tỉUSDvới27,5triệuthẻlưuhành.Hiệnnay,JCBcó18.380.000 đơnvịchấpthẻtrên190quốcgiavàkhuvựctrêntoànthếgiới.Sốlượngchủ thẻlêntới 70.000.000người.

♦MasterCard:rađờivàonăm1966vớitêngọiMasterChargediHiệp hộithẻliênngânhàngpháthànhthôngquacácthànhviêntrênthếgiới.Năm 1990,hệthốngmáyATMlớnnhấtthếgiớiđãđượcsửdụngđểphụcvụcho nhữngngườisửdụngthẻMaster.Cũngtrongnămnày,MasterCardcũng pháthànhhơn178triệuthẻ.Đếnnăm1993,tổngdoanhthulênđến320,6tỉ USDvà cókhoảng 215,8triệuthẻlưuhành.

Thẻbắt đầudu nhậpvàoViệtNamtừnhữngnămđầucủathậpkỷ 90.

Năm1996,NgânhàngNgoạithươngViệtNam(Vietcombank)phát hànhthíđiểm thẻngânhàngđầutiên.

Cũngvàonămnày,HộicácngânhàngthanhtoánthẻViệtNamđược thànhlậpvớibốnthànhviênsánglậpgồmVietcombank,NgânhàngThương mạiCổphầnÁChâu,NgânhàngThươngmạiCổphầnXuấtnhậpkhẩu (Eximbank)và FirstVinabank.

Hànhlangpháplýchohoạtđộngthẻlúcấychỉlàquyếtđịnhsố74do thốngđốcngânhàngNhànướckýbanhànhngày10/4/1993,quiđịnh“thểlệ tạmthờivềpháthànhvàsửdụngthẻthanhtoán”.

ViệcứngdụngthẻởViệtNamvàothờiđiểmđócònbịgiớihạnrất nhiềuvềcơsởpháplý,điềukiệnkinhtế,hạtầngkỹthuật...Trêncơsởthỏa thuậncủangânhàngNhànước,ngânhàng thươngmạithíđiểmpháthànhthẻ tựxây dựngquychế,hợpđồngpháthànhvàsửdụngthẻ,tứctínhpháplýchỉ dừng ởmứcđiềuchỉnh“nộibộ” giữangânhàngpháthành vàchủ thẻ.

Tronghơn10năm qua,dịchvụthẻpháttriểnvớitốcđộkhácao,từviệc thẻngânhàngchỉđượcxemnhưmộttàisảnhaythươnghiệuđốivớinhững ngườithànhđạtthìđếnnaynóđãtrởthànhcôngcụthanhtoánthôngdụng trêntoàn thếgiới và trongmọitầnglớpdâncư.

Vàocuốitháng6/2011,cảnướccótrên41ngânhàngpháthànhthẻ thanhtoán,vớikhoảng36,63 triệu thẻ.Hầu hết cácngânhàngđãtrang bịmáy ATMvớikhoảng12.811 máy,sốthiếtbịchấpnhậnthẻlênđến63.405.

Vớisựpháttriểnmạnhmẽcủakhoahọc-côngnghệ,thẻthanhtoánđã trởthànhcôngcụthanhtoánphổbiếnvàchiếmvịtríđộctôntrongcáccông cụ thanhtoán tại hầuhếtcác nước pháttriển và đangpháttriển.

KháiniệmthẻATM

Ngàynay,thẻATM–hayvẫnđượchiểulàtiềnđiệntử-làphươngtiệnthanhtoánhiệnđạivàtiêntiếntrênthếgiới.ThẻATMrađờivàphát triểngắnliềnvớisựpháttriểnvàứngdụngcôngnghệtinhọctrongngân hàng.

ThẻATMlàphươngtiệnthanhtoánkhôngdùngtiềnmặt,dongân hàngpháthànhcấpchokháchhàngsửdụngđểthanhtoántiềnhànghoádịch vụhoặcđểrút tiềnmặtởcác máy rút tiềntự độnghaytại cácngânhàngđạilý trong phạmvisốdư của tài khoảntiềngửihoặc hạnmức tín dụngđượckýkết giữangânhàngpháthànhthẻvàchủthẻ.Hoáđơnthanhtoánthẻchínhlà giấy nhậnnợcủa chủthẻđốivớicơsởchấpnhận thẻ.Cơsởchấpnhận thẻvà đơnvịcungứngdịchvụrúttiềnmặtđòitiềnchủthẻthôngquangânhàng phát hànhthẻ vàngânhàng thanhtoánthẻ.

Nhưvậy,sẽcó3hoặc4thànhviênthamgiavàomộtgiaodịchthẻ:Chủ thẻ(Kháchhàng),cơsởchấpnhậnthẻ(nơicungứnghànghoádịchvụ),ngân hàngpháthành,ngân hàngthanh toán.

Hoạtđộngkinhdoanhthẻdiễnratheomộtchutrìnhkhépkín,baogồm nhiềuchủthểthamgia.Việcthamgiapháthànhvàthanhtoánthẻsẽbao gồm:ngânhàngpháthành,ngânhàngthanhtoán,chủthẻ,đơnvịchấpnhận thẻ,tổchức thẻquốc tếvà trungtâmdịch vụ thẻ.

-Ngânhàngpháthànhthẻ

Ngânhàngpháthànhthẻ(NHPHT)làthànhviênchínhthứccủatổchức thẻquốctế,đồngthờiđượcNHTWchophépthựchiệnnghiệpvụpháthành. Ngânhàng pháthànhthẻthamgiavàoquátrìnhthanhtoánvớitưcáchlàchủ nợcủachủthẻvàlà người chịutráchnhiệmthanhtoánlạichocácNgân hàng thanhtoánvàcácđiểmchấpnhậnthẻ.NHPHđượcquyềnđưaracácđiều kiệnvềpháthànhvàthanhtoánthẻmàchủthẻvàcácNHđạilýthanhtoán đơn vị chấpnhận thẻphải chấphành.

-Ngânhàngthanhtoánthẻ

Ngânhàngthanhtoánthẻ(NHTT)làthànhviênchínhthứchoặcthành viênliênkếtcủatổchứcthẻquốctế,hoặccácngânhàngđượccác NHPHuỷ quyềnthựchiệnviệcthanhtoánthẻ.NHTTđảmnhiệmhoạtđộngthanhtoán chứkhôngliênquanđếncôngtácpháthànhthẻ.Vìvậy,đốitượngquảnlý củaNHTTlàcácĐVCNT.RiêngthẻquốctếVisavàMasterthìNHTTphải làthànhviênchínhthứccủacáctổchứcnày.Trênthựctế,nhiềuNgânhàng vừa là NHPH,vừalàNHTT.

-Chủthẻ

LàngườiđượcNHPHthẻcấpthẻđểsửdụng,baogồmchủthẻchínhvà chủ thẻ phụ.

+Chủthẻchính:làngườiđứngtênxin đượccấpthẻvàđượcngânhàng phát hànhcấpthẻđểsử dụng.

+Chủthẻ phụ: làngườiđược cấpthẻ theo đềnghị củachủ thẻ chính.

-Đơnvị chấp nhậnthẻ

ĐVCNTlàcácđơnvịcungứnghànghoá,dịchvụ…vàchấpnhậnthẻ làmphươngtiệnthanhtoán.ĐVCNTlàkháchhàngtrựctiếpcủaNHTTnên phải cóhợpđồng vớiNHTT.ĐVCNT cũngcóquyềnđòi hỏi NHTTcungcấp máymóc,thiếtbị phụcvụviệckiểmtravàthanhtoánbằngthẻ.Sốlượngcác điểmchấpnhậnthẻquyếtđịnhquymôcủahoạtđộngthanhtoánthẻ,nótác độngđến tiện ích vàhiệuquả củaviệcthanhtoánbằngthẻcủakhách hàng.

-Tổchứcthẻ quốctế

Làhiệphộicáctổchứctàichính,tíndụngthamgiapháthànhvàthanh toánthẻquốctế.Tổchứcthẻquốctếcómạnglướihoạtđộngrộngkhắpvà làmtrungtâmxửlý,cấpphép,thôngtingiaodịchthanhtoáncủacácngân hàngthànhviêntrêntoànthếgiới.Têncủamỗitổchứcthẻquốctếđềuđược intrênsảnphẩmcủahọ.KhácvớiNgânhàngthànhviên,tổchứcthẻquốctế khôngcóquanhệtrựctiếpvớichủthẻhayĐVCNTmàchỉcótráchnhiệmvề uytíncủasảnphẩmthẻcủamìnhcũngnhưcungcấpmộtmạnglướiviễn thôngtoàncầuphụcvụchoquátrìnhthanhtoánhaycấpphépcủacácngân hàngthànhviên một cách nhanhchóng.Hiệntại cáccócáctổchứcthẻ VISA, MASTERCARD,AMEX,JCB…

-Trungtâm dịchvụthẻ

TrungtâmdịchvụthẻtrựcthuộcNgânhàngpháthànhthẻ,làđạidiện trựctiếpcủangânhàngtrongquanhệđốingoạivềpháthành,cấpphép,tra soát,thanhtoánthẻvàquảnlýrủiro.Trungtâmdịchvụthẻthườngđứngra kýhợpđồngsửdụngthẻ,cungcấpthẻvàcácdịchvụkèmtheochongườisử dụngthẻ,đồngthờigiảiquyếtcácvấnđềliênquanđếnhoạtđộngcủathẻ,ví dụnhưkhiếunạitrongsửdụngthẻ….Ngoàira,trungtâmdịchvụthẻcòn đảmnhậnviệccungcấpcácthiếtbị chuyêndùngchocác ĐVCNTđể phụcvụ chohoạtđộngthanhtoán thẻ.

Đặcđiểmvàcấutạocủathẻ

♦Đặcđiểm

-Tínhlinhhoạt: Thẻthanhtoáncónhiềuloại, đadạng,phongphúvề hạnmứctíndụngcủathẻnênthíchhợpvớihầuhếtmọiđốitượngkhách hàng,từnhữngkháchhàngcóthunhậpthấpchotớinhữngkháchhàng cóthu nhậpcao,kháchhàngchỉcónhucầurúttiềnmặt,chotớinhucầudulịchgiải trí…,thẻcungcấpchokháchhàngđộthoả dụngtối đa,thoả mãn nhucầu của mọiđốitượngkhách hàng.

-Tínhtiệnlợi:Làmộtphươngtiệnthanhtoánkhôngdùngtiềnmặt,thẻ cungcấpchokháchhàngsựtiệnlợimàkhôngmộtphươngtiệnthanhtoán nàocóthểmang lại được. Đặcbiệtđối vớinhữngngườiphải điranướcngoài đicôngtáchaylàđidulịch,thẻcóthểgiúphọthanhtoánởgầnnhưbấtcứ nơinàomàkhôngcầnphảimangtheotiềnmặthaysécdulịch,khôngphụ thuộcvàokhốilượngtiềnhọcầnthanhtoán.Thẻđượccoilàphươngtiện thanhtoántốtnhấttrongsốcácphươngtiệnthanhtoánphụcvụtiêudùng trong xã hộihiện đại vàvănminh.

-Tínhantoànvà nhanh chóng:Khôngtínhđến nhữngvấn nạnăn cắpvà làmgiảthẻthanhtoántrêntoàncầuhiệnnay,cóthểnóingườisửdụngthẻ thanhtoánrấtyêntâmvềsốtiềncủamìnhtrướcnguycơbịmấtcắpdomóc túihaytrộmcắp.Ngaycảtrongtrườnghợpthẻbịlấycắp,ngânhàngcũng bảovệtiền chochủ thẻbằngsốPIN,ảnhvàchữkýtrênthẻ…nhằmtránhkhả năngrúttiềncủakẻăntrộm.Hơnthếnữa,hầuhếtcácgiaodịchthẻ đều được thựchiệnquamạngkếtnốitrựctuyếntừcơsởchấpnhậnthẻhayđiểmrút tiềnmặttớingânhàngthanhtoán,ngânhàngpháthànhvàcácTổchứcthẻ Quốctế.Dođóviệcghinợ,ghicóchocácchủthểthamgiaquytrìnhthanh toánđượcthựchiệnmộtcáctựđộng,dẫnđếnviệcquátrìnhthanhtoándiễn rarấtdễ dàng,tiện lợi,an toànvà nhanh chóng.

♦Cấutạocủathẻ

Cácloạithẻthườngcóđặcđiểmchunglà:đượclàmbằngPlastic,có kíchthướctheotiêuchuẩnquốctếlà5,5cm-8,5cm.Thẻthườngdàytừ2-2,5mm.Trênthẻcóincác thôngsốnhậndạngnhư:nhãnhiệuthươngmại củathẻ,tênvàlogocủangânhàngpháthànhthẻ,sốthẻ,tênchủthẻvàngày hiệulực(ngàycuốicùngcóhiệulực)…vàmộtsốđặctínhkháctuỳtheoquy định của cácTổ chức thẻquốc tế hoặcHiệphội pháthànhthẻ…

Mặttrướccủathẻ:

-Biểutượng:Mỗiloạithẻcómộtbiểutượngriêng,mangtínhđặctrưng của tổchức pháthànhthẻ.Đâyđược xemnhưmộtđặc tính mangtínhanninh nhằmchống giảmạo.

Mặtsaucủathẻ:

-Dảibăngtừcókhảnănglưutrữcácthôngtinnhư:sốthẻ,ngàyhiệu lực,tênchủthẻ,ngân hàngpháthành...

-Dảibăngchữký:trêndảibăngnàyphảicóchữkýcủachủthẻđểcơ sởchấpnhận thẻcóthểđối chiếuchữkýkhi thựchiện thanh toán thẻ.

Phânloạithẻ

Theocôngnghệsảnxuất

 -Thẻkhắcchữnổi(EmbossingCard):làloạithẻđượcsảnxuấtdựatrên côngnghệkhắcchữnổi.Nhưnghiệnnayngườitakhông cònsửdụngloạithẻ này nữa vìkỹ thuậtquá thôsơvà dễ bịgiả mạo.

-Thẻbăngtừ(Magneticstripe):đượcsảnxuấtdựatrênkỹthuậtthư tínvớihaibăngtừchứathôngtinđằngsaumặtthẻ.Thẻnàyđãđượcsử dụngphổbiếntrong20nămqua,nhưngđãbộclộmộtsốnhượcđiểm:do thôngtinghitrênthẻkhôngtựmãhoáđược,thẻchỉmangthôngtincố định,khônggianchứadữliệuít,khôngápdụngđượckỹthuậtmãhoá,bảo mậtthôngtin...

-Thẻthôngminh(SmartCard):đâylàthếhệmớinhấtcủathẻthanh toánđượcsảnxuấtdựatrênkỹthuậtvixửlýtinhọcnhờgắnvàothẻmột “chip”điệntử,thẻcócấutrúchoàntoànnhưmộtmáyvitínhhoànhảo.Thẻ cónhiều nhóm vớidunglượng nhớ của“chip”điện tửkhácnhau.

Theotínhchấtthanhtoáncủathẻ

-Thẻtíndụng(CreditCard):làloạithẻđượcsửdụngphổbiếnnhất, theođóngườichủthẻđượcphépsửdụngmộthạnmứctíndụngkhôngphải trảlãiđểmuasắmhànghoá,dịchvụtạinhữngcơsởkinhdoanh,kháchsạn, sânbay...chấpnhận loạithẻnày.

Gọilàthẻ tíndụngvìchủthẻđượcứngtrước một hạnmứctiêudùngmà khôngphảitrảtiềnngay,chỉthanhtoánsaumộtkỳhạnnhấtđịnh.Cũngtừ đặcđiểmtrênmàngườitacòngọithẻtíndụnglàthẻghinợhoãnhiệu (delayed debitcard)hay chậmtrả.

-Thẻghinợ(Debitcard): đây làloại thẻcóquanhệ trựctiếpvàgắnliền vớitàikhoảntiềngửi.Loạithẻnàykhiđượcsửdụngđểmuahànghoáhay dịchvụ,giátrịnhữnggiaodịchsẽđượckhấutrừngaylậptứcvàotàikhoản củachủthẻthôngquanhữngthiếtbịđiệntửđặttạicửahàng,kháchsạn...

Thẻghinợkhôngcóhạnmứctíndụngvìnóphụthuộcvàosốdưhiện hữu trêntàikhoảncủachủ thẻ.

-Thẻrúttiềnmặt(Cashcard):làloạithẻrúttiềnmặttạicácmáyrút tiềntựđộnghoặcởngânhàng.Vớichứcnăngchuyênbiệtchỉdùngđểrút tiền,yêucầuđặtrađốivớiloạithẻnàylàchủthẻphảikýquỹtiềngởivàotài khoảnngân hànghoặcchủthẻđược cấptíndụngthấuchi mới sử dụngđược.

Hiệnnaythẻrúttiềnmặtcóthểrútởtấtcảcácmáytựđộngcủabấtkỳ ngânhàngnào.

Theophạmvi lãnhthổ

- Thẻtrongnước(thẻ nộiđịa):làthẻđượcgiớihạntrongphạmvimột quốc gia, dovậy đồngtiền giaodịchphảilàđồngbảntệ củanướcđó.

- Thẻ quốctế(InternationalCard): đâylàloạithẻ đượcchấpnhậntrên toànthếgiới,sửdụngcácngoạitệmạnhđểthanhtoán.Loạithẻnàyđược kháchdulịchrấtưachuộngvìnórấtantoànvàtiệnlợi.Phạmvihoạtđộng củanótrảikhắpthếgiớinênquymôtínhhoạtđộngcóphầnphứctạphơn. Thẻđượchỗtrợvàquảnlýtrêntoànthếgiớibởinhữngtổchứctàichínhlớn như:MasterCard,Visa…haynhữngcôngtyđiềuhànhnhưAmex, JBC…hoạtđộngtrong mộthệ thốngđồngbộthốngnhất.

Theochủthểphát hành

- ThẻdoNgânhàngpháthành(BankCard):làloạithẻdongânhàng pháthànhgiúpchokháchhàngsửdụngmộtsốtiềndoNgânhàngcấptín dụng. Đâylàloại thẻđược sử dụngrộngrãinhất hiện nay.

- Thẻ dotổchức phingânhàngphát hành:làloạithẻ du lịchvàgiải trí củacáctậpđoànkinhdoanhlớnhoặccáccôngtyxăngdầulớn,cáccửahiệu lớn...pháthànhnhư Diner'sClub,Amex...

Nhữnglợiíchmanglại khisử dụngthẻ ATM

Đốivới chủthẻ

-Thẻlàphươngtiệnthanhtoánantoàn vàtiệndụng.

-Giúpmởrộngnănglựctàichínhcủakháchhàng.Lợiíchnàythểhiện chủyếuởthẻtíndụng.

-Tốiđahoá lợi íchkinhtếvớimộtchiphíhợplý.

-Kiểmsoátđược chi tiêu.

Đốivới đơnvị chấpnhậnthẻ

- Tốiđahoálợinhuận thôngquaviệctốiđahoálượnghànghóadịchvụbánđược.

- Giảmthiểucácchiphíbảoquản,kiểm đếm tiền,nộptiềnvàotài khoản.

- Biệnphápxuất khẩutạichỗvàcũnglàbiệnphápđểcácĐVCNTmởrộngthịtrườngtiêuthụ hànghoá, dịchvụ củamìnhrathị trườngquốctế.

Đốivới việc pháttriển kinhtếxãhội

-Gópphầngiảmkhốilượngtiềnmặttronglưu thông.

-Tăngnhanhkhối lượngchuchuyểnvà thanhtoántrongnềnkinhtế.

-Gópphần thựchiệnbiệnphápkíchcầucủanhànước.

-Tạomôitrườngvănminhthươngmại,thuhútkháchdukịchvàđầutư nướcngoài.

VaitròcủahoạtđộngkinhdoanhthẻATMđốivớicácngânhàngthươngmại

VaitròcủathẻATMđốivớihoạtđộnghuyđộngvốncủa NHTM

Sốlượngthẻpháthànhcàngnhiềuthìsốtàikhoảntiềngửi càngtăng,thôngquađóvốncủangânhàngcũngtăngmộtkhoảntươngứng.

VaitròcủathẻATM đối vớicôngtáctíndụngcủaNHTM

Với hìnhthứcpháthànhthẻ tíndụng,ngânhàngđãmởrộnghoạtđộngchovay,đặcbiệtlàchovaytiêu dùng.Đâylàhoạtđộngtíndụngvàđầutưantoàn,nhanhchóngvàhiệuquả dokhoản vay này dựa vàouy tínhoặc khảnăngtàichính caocủachủ thẻ.

Mặckhác,đểsởhữuthẻ,kháchhàngphảiluônkýquỹbằngsốdưtrên tàikhoảntiềngửihoặcmộtkhoảnthếchấpnàođó(thườnglàsổtiếtkiệmgửi tạingânhàng).Trongthờigiansửdụngthẻ,kháchhàngkhôngđượcsửdụng khoảnkýquỹnày.Dovậyngânhàngcóthẻsửdụngnónhưmộtnguồnvốn huyđộngkhác.

VaitròcủathẻATM đốivớihoạtđộngthanhtoáncủaNHTM

Sựpháttriểncủahoạtđộngkinhdoanhthẻcòntạođộnglựcthúcđẩycác hìnhthứcthanhtoánkhácpháttriểnbởisựhiệnđạihoácôngnghệtrongmỗi ngânhàng.Đồngthờihoạtđộngkinhdoanhthẻpháttriểncũngđikèmvớisự giatăngsốlượngcácđiểmtiếpnhậnthẻtrongquanhệgiaodịchvớingân hàng. Vôhìnhchung,pháttriểnthịtrườngthẻđồng thời phát triểnthị trườngdànhcho cáchìnhthứcthanhtoán khác.

VaitròcủathẻATM đối vớithunhậpcủaNHTM

Ngânhàngsẽcómộtkhoảnthunhậprấtlớntừcáckhoảnphí  giaodịch.Việcthanhtoánbằngthẻrấtnhanhchóngnêntrongmộtngàycó thẻthựchiệnhàngtriệugiaodịch.Dođó,tuykhoảnphícủamỗigiaodịch khônglớnnhưngthôngquahàngtriệugiaodịchthanhtoántrongmộtngày, ngânhàngsẽthuđượcnguồnlợinhuậnlớn.

VaitròcủathẻATM đốivớimộtsốhoạtđộngkháccủa NHTM

Dịchvụthẻđãgópphầnđadạnghoádanhmụcsảnphẩmdịchvụcủa ngânhàng,dođóhạnchế đượcnhữngrủi rotrongkinh doanhtheonguyên tắc “khôngbỏtấtcảtrứngvàomộtgiỏ”.

MarketingMixtrongpháttriểnsản phẩmthẻATM củacácngân hàngthươngmại

Chínhsáchsảnphẩm

Sảnphẩmdịch vụ ngân hànglàtậphợpnhữngđặcđiểm,tínhnăng, công dụngdongânhàngtạoranhằmthoảmãnnhucầuvàmongmuốnnhấtđịnh của thị trường.Và dịchvụ thẻcũngkhôngngoại lệ.Chiếnlượcsảnphẩmđượccoilàchiếnlượctrọngtâmtrongchiếnlược Marketingnhằmpháttriểndịchvụthẻcủangânhàng.Bởimộtsảnphẩmhấp dẫn,phong phúthìmớicóthểthu hút được khách hàng.

Mộtsảnphẩmdịchvụthẻthườngđượccấuthànhbởi3cấpđộ:phầncốt lõilànhữnglợiíchmàkháchhàngtìmkiếmởdịchvụthẻ;phầnsảnphẩm hữuhìnhđóchínhlàchiếcthẻvớitêngọi,hìnhthức,đặcđiểm,biểutượngvà sảnphẩmbổsungchínhlànhữngdịchvụđikèm,chúnglàmchodịchvụthẻ hoànthiệnhơn,thoảmãnđượcnhucầukháchhàngtốthơnvàtạorasựkhác biệt so vớiđốithủ cạnh tranh.

Thẻthanhtoánđược xác địnhlàthuộcnhómsản phẩmdịchvụthoả mãn nhucầu vềthanhtoán,chuyểntiền. Việcxác địnhnàysẽ giúpchodịch vụthẻ phùhợphơnvớinhucầucủakháchhàng,đồngthờitạođiềukiệntạosựkhác biệt so vớicácngânhàngkhác.

Việchoànthiện sảnphẩmdịchvụ hiệncóhay pháttriểnthêmnhữngsản phẩmmớisẽtùythuộcvàonhucầuhiệntạicủathịtrường,đồngthờicũng phụ thuộcvàomụctiêukinhdoanhcủa ngânhàng.

Chínhsáchgiácả

Giácảdịchvụthẻlàbaogồmcácloạiphí.Cóthểsơlượccácloạiphí như:phípháthành,phípháthànhlại,phíthườngniên,phícấplạisốpin,phí trảthẻ(đốivớitrườnghợpbịnuốtthẻtạimáyATM),phítrasoátkhiếunại, cácloạiphí khigiaodịch tại các đơnvịchấpnhận thẻ,phírúttiềnmặttạimáy ATMvà cácloạiphíkhác.

Vềphídịchvụthẻthìmỗingânhàngsẽápdụngmộtbiểuphíriêng,tuỳ theotừngngânhàngmàmứcphílàcaohaythấp.Tuynhiênhầuhếtđều giốngnhau,chỉkhácnhauởmộtsốkhoảnphíđặcbiệtnhưphíthườngniên, phí tra soát khiếu nại.

Mỗitổ chứcpháthànhthẻcó cáchthứckếthợp thuphí khácnhaugiữa phí địnhkỳvàphígiaodịch.Nhữngtổchứcmớithamgiapháthànhthẻ,hoặccó lượngthẻítthườngmiễnphípháthành,phíthườngniên,phígiaodịchATM. Đốivớicáctổchứcđãpháthànhthẻtừlâunhưngchưacókháchhàngnhiềucó xuhướngápdụngphíđịnhkỳnhưphípháthành,phíthườngniênnhưngmiễn phígiaodịchATMhoặcngượclại.Cáctổchứccólượngthẻpháthànhlớn, thườngthucảphípháthành, phíthườngniênvàphígiao dịchATM.

Chínhsáchphânphối

Kênhphânphốilàtậphợpcácyếutốthamgiatrựctiếpvàoquátrình đưasảnphẩmdịchvụcủangânhàngđếnvớikháchhàng.Nóbaogồmtổ chức,cánhân vàcácphươngtiệnphụcvụdịchvụ.

Làmộtdịch vụ dựa trênnềntảngcôngnghệ hiện đại,hệ thốngphân phối củadịchvụthẻcũngđượctổchứctheohướnghiệnđạivàngàycàngphát triểnđadạng,phongphúvớinhiềuhìnhthức.Ngoàikênhphânphốitruyền thốnglàtrựctiếpđếnquầygiaodịchđểgiaodịchthìhiệnnaycòncócác kênhkháchiệnđạihơnnhư:

-Ngânhàngđiệntử(E-banking):đâylàphươngthứcthanhtoánthông quađườngđiệnthoạihoặcmáytính.Phươngthứcnàybaogồm:máythanh toántạiđiểmbánhàng(máyPOS),máyrúttiềntựđộng(ATM),ngânhàng quađiện thoại (VnTopup).

-Ngânhàngquamạng(Internet-Banking):thôngquakênhphânphối nàykháchhàngcóthểtrựctiếpthựchiệncácgiaodịchquamạnginternet bằngmáytínhcủamìnhtạibấtcứnơiđâunhưkiểmtratàikhoảnhaytrực tiếpchuyển tiềnmàkhôngcầnđếnquầygiao dịch.

Kênhphânphốiđóngvaitròtíchcựctrongviệcnắmbắtnhucầucủakhách hàngđểngânhàngcóthểchủđộngcảitiến,hoànthiệnsảnphẩmdịchvụ,tạo điềukiệnthuậnlợichoviệccungcấpsảnphẩmdịchvụcho kháchhàng.

Chínhsáchquảngcáo vàkhuyếnmại

Hoạtđộngnàycầnphảiđượcthựchiệnthườngxuyênliêntụcvàđược duytrìtrongthờigiandài.Tuynhiênđốivớisảnphẩmdịchvụthẻmangtính chất là sảnphẩmvôhìnhthì hoạtđộng nàysẽ gặpnhiềukhókhăn.Hạnchếvề việcđưaranhữngthôngtin,hìnhảnh,kếtquảcụthểmàchỉcóthểmôtả bằngcáchminhhoạcácyếutốcấuthànhdịchvụnhưcởsởvậtchấtkỹthuật, đội ngũCBCNV.

Các phương tiệntruyền tincóthể sử dụngnhư:

-Truyềntinởbênngoàingânhàng:thôngquacácphươngtiệnthôngtinđại chúngnhưtruyềnthanh,truyền hình,sách báo,gửithưtrực tiếpchokhách hàng…Cácphươngtiệnnàykhôngchỉhướngtớikháchhànghiệntạimàcòn cócảkháchhàng tương lai.

-Truyềntintạicácđiểmgiaodịchnhưtrangtríphòngchờ,panô,áp phích…

-Thôngquađộingũnhânviên,đặcbiệtlàđộingũnhânviêntrựctiếp đứngquầy.Đâylàphươngtiệntruyềntinquantrọngbởidướiconmắtkhách hàng,nhânviêngiaodịchlàngườiđạidiệncủangânhàng,làhìnhảnhcủa ngânhàng,ngườitrựctiếptiếpnhậnnhững tâmtư,nguyệnvọng,mongmuốn của kháchhàng.

-Thôngtintruyềnmiệngcủa kháchhàng:dokhóđánhgiáđượcchấtlượng sảnphẩmdịchvụtrướckhisửdụng nên kháchhàngthườngtinvào nhữngthông tintruyềnmiệngcủanhữngkháchhàngđãsửdụngsảnphẩmdịchvụcủangân hàng.Vì vậy,cầnphảiđánhgiámứcđộhàilòng củakhách hàngnhằmcủngcố hìnhảnhvềchấtlượngsảnphẩmdịchvụtrongkháchhàng.

Cácnhântốảnhhưởngđếnpháttriểndịchvụthẻcủangânhàng thươngmại

Nhântốmôitrườngbênngoài

Mụcđíchcủaviệcphântíchvàđánhgiácácyếutốthuộcmôitrường bênngoàilànhằmpháthiệnvàxáclậpmộtdanhsáchcógiớihạncáccơhội kinhdoanhcủacác NHTMcóthểtheođuổivànhữngmốiđedoạtừphíamôi trường bên ngoàimà các NHTMcầnnétránh.

Điềukiệnpháplý

Bấtkỳhoạtđộngnàotrongnềnkinhtếcủamộtquốcgiađềubịchiphối bởicácvănbảnphápluật,DịchvụthẻcủaNgânhàngThươngmạikhông nhữngkhôngnằmngoàiquyluậtđómàcònphụthuộcrấtnhiềuvàomôi trườngpháplýcủamỗiQuốcgia.Dođó,nếumôitrườngpháplýkhông thốngnhất,không đồngbộsẽkhôngđảmbảo được lợiích của cácbên,gây ra nhữngkhókhănchochiếnlượcpháttriểnkinhdoanhcủaNgânhàngvàtạo khehở chokẻxấulợidụng.

ThịtrườngthẻlàmộtthìtrườngkhámớimẻtạiViệtNamvàlàthị trườngcạnhtranhquyếtliệtbởivìcácngânhàngđềunhậnthứctầmquan trọng của việc nắmgiữthị phầnthẻ đối vớisựthànhcôngcủaviệckinhdoanh trongtươnglai.Để mộtthịtrườngthẻhoạtđộngđượctốt,QuốchộivàChính phủ cầnđưaranhữngvănbản pháp quy cụ thểnhằmquy địnhquyền vànghĩa vụcủa các bên thamgia.

Hạtầngcôngnghệ

Thẻngân hànglàphươngtiện thanh toán khôngdùng tiềnmặtrađời dựa trêncơsởápdụngcáctiếnbộkhoahọccôngnghệhiệnđạitronglĩnhvực ngânhàng.Từhìnhthứcsơkhaibanđầulàđểthanhtoánthaytiềnmặtđến naythẻđãpháttriểnthêmnhiềutínhnăngmớiđemlạithuậntiện,nhanh chóng,hiệuquảvàantoànchochủthẻ.Mộtthựctếchứngminhrằngsựphát triểncủakhoahọc-côngnghệthôngtinlàtiềnđềnângcaotínhhiệuquảvà tiệníchcủathẻcũngnhưsựpháttriểnsốlượngthẻtrongthịtrường.Việclựa chọngiaodịchvàsửdụngthẻởngânhàngnàocònphụthuộcrấtlớnvàokỹ thuậtmàngânhàngsửdụngnhằmthoảmãnnhucầuvàmongmuốncủa khách hàng.

Tuynhiên,khoa học càngphát triển,tính bảomật của sảnphẩmthẻcàng đượcnângcao,thẻcàngkhólàmgiảhơnnhưngđồngthờicũngkéotheosự xuất hiện củanhiềuphương tiện vàcôngcụgian lận tinhvi hơn.

Điềukiệnvềdâncư

Thẻlàmộtphươngtiệnthanhtoánkhôngdùngtiềnmặt,dođócácthói quen và tâmlýtiêudùngbằngtiềnmặt cótácđộngrất lớn đến hoạt độngkinh doanhthẻ.

Thunhậpcủangườidâncũng ảnh hưởngkhôngnhỏtớisựpháttriểncủa thịtrườngthẻ.Khi thunhậpcủa người dân tănglênthì nhucầucủangườidân cũngtăng,họđòihỏicácdịchvụcủangânhàngphảiđadạnghơn,tiệnlợi hơnvànhanhchónghơn.Chínhvìnhữngnhucầunàysẽphátsinhvàthúc đẩysựpháttriểncácdịchvụvềthẻvàdịchvụthẻsẽcónhữngđiềukiệnđể phát huynhữngtiện íchcủanó.

Ngoàira,trìnhđộdântrícũngảnhhưởngđếnsựpháttriểncủathị trườngthẻ.Thẻlàmộtphươngtiệnthanhtoánhiệnđại,dođóngườisửdụng phảiđượctrangbịmộttrìnhđộnhấtđịnhvềthẻthìhọmớicóthểsửdụng được.Khitrìnhđộdântrítăngthìkhảnăngtiếpcậnvàsửdụngthẻcũngtăng vàthị trườngthẻngày càng phát triển.

Điềukiệnvềkinhtế

TạiViệtNam,việctriểnkhaihệthốngthanhtoánquathẻsẽgặpnhững khókhănnhấtđịnhdosựpháttriểnkinhtếkhôngđồngđềugiữacácvùng, miền;dòngtiềntiêudùngchủyếulàthanhtoánnhỏlẻ.Dođósựpháttriển nềnkinhtếcủamộtQuốcgianóichungcũngcónhữngtácđộngrấtlớnđến thịtrườngthẻ.

Nhântốmôitrườngbêntrong

MỗiNHTMđềucóđiểmmạnhvàđiểmyếutronglĩnhvựckinhdoanh củamình.Khithiếtlậpmụctiêuvàcácbiệnphápchiếnlượccácnhàquảntrị khôngchỉquantâmđếnnhữngcơhộivànguycơbênngoàimànhữngđiểm mạnh,điểmyếubêntrongcũnglànhữngđiểmcơbản.Việcđánhgiácác nhântốbêntrongsẽgiúpcácNHTMxácđịnhhiệntrạngvàphươnghướng cải thiện hoàncảnhnộibộ,từđó tạođiều kiệnđểtriển khai chiếnlược.

Sảnphẩmthẻ

Trongđiềukiệnchiphíđầutưchocácthiếtbịlàkhálớnthìngânhàng nàođủtìmlựctàichínhđểmanglạisựhàilòngchongườisửdụngthìngân hàngđósẽchiếmưutếtrênthịtrường.Ngoàira,sựđadạngtrongcácsản phẩmcũnglàmộtyếutốảnhhưởngđếnsựpháttriểncủadịchvụthẻcủa chínhngân hàngđó.

Chínhsáchgiádịchvụthẻ

Hiệnnaycácngânhàngđãcạnhtranhquyếtliệtvềgiávàđưaranhiều chínhsáchưuđãitrongviệcpháthànhthẻgiúpchongườisửdụngcónhiều sựlựachọnhơnvàcókhảnăngnắmgiữnhiềuloạithẻhơn.Ngânhàngnào cóchínhsách giá dịch vụthấpsẽđượcsựquan tâmcủa người tiêudùng nhiều hơnvàđócũngcóthểlàmộtlợithếmanglạisựpháttriểncácsảnphẩmthẻ của ngânhàng.

Mạnglướiđơnvị chấpnhận thẻ

Mạnglướichấpnhậnthẻảnhhưởnglớnđếnsựpháttriểnsảnphẩmthẻ củamộtngânhàng.Thẻđadạngnhưngmạnglướichấpnhậnthẻquákhiêm tốnthìcũngcoinhưkhôngcótácdụngnhiều.Nếungânhàngcómạnglưới hệthốngrộngkhắpsẽthuhútđượcnhiềukháchhàngsửdụngthẻhơn.Vídụ nhưởViệtNam,ngânhàngNgoạithươnghiệnlàngânhàngđangdẫnđầu trênthịtrườngthẻcảvềsốlượngthẻpháthànhvàmạnglướiđơnvịchấp nhậnthẻ.ViệclắpđặtmáyATMcàngnhiềunơi,mạnglướiĐVCNTrộng khắpthìcàngtạođiềukiệnthuậnlợichokháchhàng,tiệníchcủasảnphẩm thẻcũngtănglên rấtnhiều.

LấyvídụvềthẻATM,chiphíđầutưchomộtmáyATMlàkhálớn, ngânhàngnàođủ khả năngmang lạisựhàilòng chongườisửdụng(sốlượng máy,địađiểmđặtmáy,mứcđộbaophủthịtrường…)thìngânhàngđósẽ chiếmưutếtrênthịtrườngvềthẻATM.ThựctếtạiViệtNamchothấy,việc mộtsốngânhàngcósốlượngmáyATMnhiềunhưĐôngá,Vietcombank, Vietinbank,NHNo&PTNT(Agribank)vàlắpđặttạinhữngđịađiểmhợplí nhưsiêuthị,sânbay,cáctrungtâmthươngmại,trườnghọc…đãgiànhđược nhiềuưuthếvềthẻATM.MộtkháchhàngsửdụngthẻATMkhôngthểvà khôngchấpnhận tốnquánhiều thờigianđể đếnmộtnơiquáxađểrút tiền.

Cácchínhsáchcổđộng,khuyếchtrươngvềdịchvụthẻcủa ngânhàng

ThẻthanhtoánlàmộtsảnphẩmcònmớicủaNgânhàng,dovậyviệc giớithiệucácsảnphẩmthẻracôngchúnglàmộtđiềuhếtsứcquantrọngvà cầnthiếtđểgiúpchongườitiêudùngcómộtcáinhìnvàsựhiểubiếttoàn diệnvềloạihìnhdịchvụnày.ĐểlàmđượcđiềunàyNgânhàngphảicómột địnhhướngpháttriểncácdịchvụthẻphùhợpvàlâudài,côngtáccổđộng, khuyếchtrươngvềdịchvụthẻ(Marketing)củangânhàngphảiđượcchú trọng và đầutư đúngmức.

Nguồnlựcconngười

Thẻlàmột phươngtiệnthanhtoánhiện đạidođóđòihỏi độingũcánbộ củaNgânhàngphảicókhảnăng,trìnhđộvàkinhnghiệmnhấtđịnhđểđáp ứngsựhoạtđộngcủathẻ.Chínhvìvậyconngườilànhântốcóvaitròđảm bảochoquátrìnhpháthành,sửdụngvàthanhtoánthẻmộtcáchhiệuquả giúp chothẻ Ngân hàngpháthuy đượcnhữngtiện íchvốncócủanó.

Nhânviênkinhdoanhthẻlànhữngngườitrựctiếphàngngàytiếpxúc vớihoạtđộngkinhdoanhthẻ.Kinhnghiệm,ýthứclàmviệc,tuânthủchặt chẽ các quy địnhcủangân hàngtronghoạtđộngkinhdoanh thẻcủanhân viên thẻsẽgópphầnpháthiện,ngănchặn,hạnchếnhữngrủiro,nhữngtổnthất chongânhàngtrongquá trìnhkinhdoanh.

Quytrìnhthủtụcpháthànhvàthanhtoánthẻ

Nhữngthủtụcnhưmởtàikhoản,cấpphátthẻlầnđầu,cấpphátlại,báo có,thanhtoáncũngnhưyêucầuvềsốdưtốithiểutrêntàikhoản,phíquảnlý tàikhoản…cũnglànhữngnhântốkhôngkémquantrọng.Mộtthủtụcđơn giản,nhanhchónghayrườmrà,phứctạpsẽtácđộngkhôngnhỏđếnsựhài lòngcủakháchhàng.Dođó,việccảitiếnquytrìnhnghiệpvụ,tốigiảnhoá cácbướckhôngcầnthiết,thủtụcđơngiảncũnglàvấnđềmàcácngânhàng cần phải quantâm.

Tiềmlựcvềcơsởvậtchấtvàcôngnghệcủangânhàng

Thẻlàmộtphươngtiệnthanhtoánứngdụngnhiềutiếnbộkhoahọc côngnghệvàmáymóchiệnđại.Ngânhàngnàocàngcócôngnghệhiệnđại sẽmanglạinhiềutiệníchvàsựhàilòngchokháchhàng,từđósẽkhuyến khíchđượcnhiềukháchhànglựachọnvàsửdụngthẻnóiriêngvàcácsản phẩmkháccủangânhàngnóichung.Tuynhiên,chiphíchocáccôngnghệ vàmáymóclàtươngđốilớn,vìvậynguồnlựcvềvốnlàđiềukiệnđầutiên màbấtkỳNgânhàngnàocũngphảixétđếnkhitiếnhànhhoạtđộngkinh doanhthẻ.

 

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. http://voer.edu.vn/m/

2. Tài liệu Marketing

3. Giáo trình nghiệp vụ ngân hàng thương mạicủa TS. Mai Văn Bản, ĐH Quốc gia Hà Nội, 2013