Đỗ Văn Tính – Khoa QTKD

Startup hay còn được gọi là Khởi nghiệp – chỉ những hoạt động của một cá nhân hay nhóm người hoặc tổ chức trong việc phát triển sản phẩm; thành lập một hình thức, loại hình công việc nào đó có tính chất mới mẻ, rủi ro nhưng lại có tiềm năng phát triển lớn, lợi nhuận cao. Ban đầu thuật ngữ Startup thường được dùng để chỉ các hoạt động khởi nghiệp liên quan tới lĩnh vực Công nghệ thông tin bởi đây là ngành nghề mới phát triển có nhiều thách thức cũng như cơ hội lớn.

Trong chuyến công du tới Việt Nam vào tháng 5 năm 2016, Tổng Thống Obama đã nói về khởi nghiệp với sự lạc quan rằng: “Hiện nay, Internet đã bùng nổ, người trẻ không còn xu hướng kiếm một công việc và chỉ làm nó trong 30-40 năm cuộc đời. Thay vào đó, người trẻ dù ở bất cứ nơi đâu: Đông Nam Á, châu Âu, châu Phi luôn muốn tự mình chủ động tạo ra con đường đi của riêng họ, họ có xu hướng hợp tác với những người có chung ý chí, chí hướng, lý tưởng, đó là điều rất tuyệt vời.” – Ông không những hiểu cặn kẽ Startup là gì mà còn đưa ra xu hướng tương lai rất xa.

Cùng với đó Obama cũng dẫn chứng một nguyên tắc bất thành văn tại Silicon Valley là: “Nếu bạn mới chỉ thất bại vài lần, bạn chưa thể trở thành một doanh nhân giỏi” điều này cho thấy thất bại chỉ như chuyện chuyển gió khi thời tiết xấu; và bạn có thể gặp thất bại, phải chịu thất bại để giỏi hơn. Thực tế cũng có rất nhiều CEO trưởng thành từ những Startup của riêng mình tiêu biểu phải kể tới người sáng lập Facebook – Mark Zuckerberg; Bill Gates của Microsoft; Lary Page của Google… bạn đọc chưa biết công việc của một CEO có thể tham khảo bài viết CEO là gì mà chúng tôi đã thực hiện.

Tại Việt Nam phong trào Khởi nghiệp thực sự đã và đang trở thành một cơn sóng có sức ảnh hưởng lớn tới nhu cầu việc làm, nền kinh tế, khoa học, kỹ thuật. Và tất nhiên, nó được bắt đầu từ ý tưởng kinh doanh, ýtưởng kinh doanh là khởi đầu của sự nghiệp làm chủ. Ở Việt Nam, nhiều doanh nghiệp không trụ được sau 2 năm hoạt động có một phần nguyên nhân là do khởi sự từ ý tưởng kinh doanh thiếu khả thi, chuẩn bị sơ sài, thiếu sự đồng thuận của các bên có liên quan. Ý tưởng kinh doanh khả thi được khám phá trên cơ sở nhận diện đúng và phát huy những lợi thế nội tại, kết hợp với tận dụng tốt cơ hội bên ngoài. Một ý tưởng kinh doanh tốt khi hội đủ 4 nội dung: (1) Cơ hội kinh doanh; (2) Ý tưởng kinh doanh; (3) Nhu cầu thị trường; (4) Tính khác biệt.

(1) Cơ hội kinh doanh. Để có thể tồn tại được doanh nghiệp phải cung cấp các dịch vụ và hàng hoá phù hợp với nhu cầu của con người và giải quyết được các vấn đề của họ. Xin nêu một phương pháp hữu hiệu để tìm ý tưởng kinh doanh mới lạ độc đáo là suy nghĩ về những khó khăn mà mọi người đã gặp phải khi giải quyết nhu cầu hoặc các vấn đề của họ. Bạn có thể đạt được mục đích này nếu sử dụng các cách sau : 

– Những khó khăn mà chính bạn đã gặp phải – Hãy xem bạn gặp phải những vấn đề gì khi đi mua các sản phẩm hoặc dịch vụ tại địa phương. 

– Khó khăn trong công việc – Khi làm việc cho một cơ quan khác, bạn có thể nhận thấy để hoàn thành công việc có nhiều vấn đề khó khăn do dịch vụ tồi hoặc thiếu nguyên vật liệu 

– Các vấn đề mà những người khác gặp phải – Nên lắng nghe những người khác phàn nàn để tìm hiểu xem họ có những nhu cầu và khó khăn gì. 

– Những gì còn thiếu trong cộng đồng của bạn – Hãy nghiên cứu cộng đồng của bạn để tìm ra những dịch vụ còn thiếu. 

– Các vấn đề của người dân và những nhu cầu chưa được đáp ứng là đầu mối cho những cơ hội kinh doanh mới. Các chủ doanh nghiệp nhìn ra các cơ hội trong vấn đề của người khác. 

– Nếu có nhu cầu mà chưa có hàng hoá và dịch vụ để đáp ứng thì rõ ràng là có cơ hội cho các chủ doanh nghiệp đáp ứng các nhu cầu đó. 

– Nếu các doanh nghiệp đang hoạt động chỉ có thể cung cấp dịch vụ chất lượng kém thì là cơ hội cho một công việc kinh doanh mới mang tính canh tranh để cung cấp dịch vụ tốt hơn. 

Nếu giá cả tăng nhanh đến mức mọi người thấy khó có thể chấp nhận được thì sẽ xuất hiện cơ hội tìm ra một nơi cung cấp rẻ hơn, một sản phẩm thay thế đỡ tốn kém hoặc một hệ thống phân phối chi phí thấp và hiệu quả hơn.

Khi lựa chọn một ý tưởng kinh doanh, bước đầu tiên là phải xác định các cơ hội ngay nơi mình sinh sống. Sau đó, bạn phải quyết định xem mình có kỹ năng để nắm bắt cơ hội hay không. Biết được kỹ năng và mối quan tâm của mình sẽ giúp bạn quyết định nên bắt đầu tiến hành loại kinh doanh nào. 

(2) Ý tưởng kinh doanh. Khi chúng ta bắt đầu khởi nghiệp điều đầu tiên chúng ta quan tâm đó là ý tưởng kinh doanh độc đáo và có khả thi hay không ? nếu chúng ta sản xuất hàng loạt sản phẩm và bán ra thị trường liệu có ai sẽ quan tâm tới sản phẩm của công ty hay không ? thị trường có đón nhận ý tưởng sản phẩm hay không chính là tính khả thi của ý tưởng từ trước khi chúng ta sản xuất ra sản phẩm, một công ty,sản phẩm thành công được hình thành từ trước khi nó ra đời. 

Để xác định xem ý tưởng kinh doanh có khả thi hay không chúng ta lên thực hiện hóa ý tưởng đó ở quy mô thử nghiệm trước khi đem nó ra sản xuất ,áp dụng đại trà cho thị trường, làm những sản phẩm thử nghiệm để kiểm tra xem thị trường có đón nhận tốt hay không ? nếu là mô hình thì nên ap dụng ở phạm vi hẹp trước để kiểm tra tính khả thi. 

(3) Nhu cầu thị trường. Khi chúng ta bắt đầu khởi nghiệp điều đầu tiên chúng ta quan tâm đó là ý tưởng kinh doanh độc đáo và có khả thi hay không? Nếu chúng ta sản xuất hàng loạt sản phẩm và bán ra thị trường liệu có ai sẽ quan tâm tới sản phẩm của công ty hay không? Thị trường có đón nhận ý tưởng sản phẩm hay không chính là tính khả thi của ý tưởng từ trước khi chúng ta sản xuất ra sản phẩm, một công ty,sản phẩm thành công được hình thành từ trước khi nó ra đời. Để xác định xem ý tưởng kinh doanh có khả thi hay không chúng ta lên thực hiện hóa ý tưởng đó ở quy mô thử nghiệm trước khi đem nó ra sản xuất ,áp dụng đại trà cho thị trường, làm những sản phẩm thử nghiệm để kiểm tra xem thị trường có đón nhận tốt hay không? nếu là mô hình thì nên ap dụng ở phạm vi hẹp trước để kiểm tra tính khả thi. 

(4) Tính khác biệt. Chúng ta hiểu rằng xã hội ngày nay đang phát triển với tốc độ rất nhanh, chúng ta đang sống trong thời đại công nghệ thông tin, mà tốc độ của thông tin lại truyền đi rất nhanh, một xã hội kết nối bằng thông tin với những ý tưởng bay vòng quanh trái đất chỉ trong một tích tắc. ở một xã hội đã có quá nhiều những sản phẩm, dịch vụ như ngày nay, việc làm nổi bật thương hiệu của mình giữa đám đông là điều vô cùng quan trọng, một sản phẩm hay ý tưởng có thể cạnh tranh được với những sản phẩm cùng loại khác trên thị trường hay không chính là nhờ vào sự khác biệt và tính độc đáo của sản phẩm, lý do chính giải thích tại sao bị các công ty đối thủ “giết” chết hoặc thất bại là vì những công ty này chỉ giỏi bắt chiếc sao chép ý tưởng từ các công ty khác. các trung tâm dạy thêm mọc lên như nấm sau cơn mưa cũng như hàng trăm các trung tâm khác,các cửa hàng điện tử mới mở thường na ná như tất cả cửa hàng khác gần đó.các tiệm làm tóc thường rất giống nhau từ cách trang trí đến cung cách phục vụ…..Khi công ty của bạn chẳng có điểm nào phân việt với những công ty khác bạn sẽ thấy khả năng của mình là rất thấp.hãy nhớ rằng chỉ có 10% công ty thành công và 90% còn lại chịu số phận thất bại,vì vậy nếu bạn làm giống y trang so với người khác thì bạn có thể biết chắc sớm muộn gì bạn cũng sẽ nằm trong số 90% ấy. Như bạn có thể thấy, để trở thành người dẫn đầu trong nghành bạn phải có ý tưởng kinh doanh theo cách hoàn toàn khác hẳn so với đối thủ, sự khác việt ở đây không chỉ là cái tên trên biển hiệu mà bạn phải tạo ra cho công ty những lợi thế cạnh tranh độc đáo nhất bằng những ý tưởng kinh doanh độc đáo khác biệt so với đối thủ trên thị trường. 

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1.   PGS.TS Nguyễn Ngọc Huyền, Giáo trình Khởi sự kinh doanh và tái lập doanh nghiệp, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, 2008.

2.   TS Phạm Văn Trung, Giáo trình Khởi sự doanh nghiệp, NXB Giao thông vận tải, 2013

1.   Michael Morris, Khởi nghiệp thành công, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, 2010

2.   Jim Horan, Kế hoạch kinh doanh trên một trang giấy, NXB Đại học Kinh tế quốc dân, 2010

3.   Alexander Osterwalder & Yves Pigneur, Tạo lập mô hình kinh doanh, NXB Lao động, 2015