Nhập khẩu tăng chậm hơn xuất khẩu đã giúp Việt Nam xuất siêu trên 20 tỷ USD trong 11 tháng đầu năm 2020. Tuy nhiên, mức thặng dư tăng vọt cũng cho thấy một thời gian khó khăn đối với các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp xuất khẩu. Do đó, khi nhập khẩu tăng trở lại, đó là một dấu hiệu tích cực.

 

Số liệu thống kê của Tổng cục Thống kê (GSO) cho thấy, giá trị nhập khẩu hàng hóa tháng 11/2020 đạt 24,2 tỷ USD. Mặc dù giảm 0,5% so với tháng 10, nhưng mức tăng trưởng vẫn cao hơn 13,4% so với cùng kỳ năm 2019. Tính chung, doanh số xuất khẩu của Việt Nam đạt 234,5 tỷ USD từ tháng 1 đến tháng 11. trong năm nay, tăng 1,6% so với cùng kỳ năm ngoái.

 

Nói cách khác, sau sáu tháng liên tiếp, khi giá trị nhập khẩu của Việt Nam tăng trưởng âm, nó đã chuyển trở lại lãnh thổ dương vào tháng 10 và tháng 11.

 

Nhập khẩu giảm trong khoảng thời gian 6 tháng, từ tháng 4 đến tháng 9, do các doanh nghiệp không giành được đơn đặt hàng mới và không chắc chắn về kế hoạch kinh doanh của mình trong phần còn lại của năm 2020. Sản xuất trong thời gian này chủ yếu dựa vào hàng tồn kho. Đây cũng là một yếu tố chính khiến thặng dư thương mại của Việt Nam tăng đột biến trong thời kỳ đó.

 

Sự trở lại của giá trị xuất khẩu cao có thể được coi là một dấu hiệu tích cực cho nền kinh tế. Trong hồ sơ xuất nhập khẩu của đất nước, doanh số xuất khẩu của các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FIE) chiếm gần 70%. Hơn nữa, phần lớn các doanh nghiệp kinh doanh tự do ở Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp chế biến chế tạo. Điều đó đồng nghĩa với việc nhập khẩu nhiều hơn đồng nghĩa với việc các doanh nghiệp sắp mở rộng hoạt động hay hoạt động, do đó cần nhiều nguyên liệu đầu vào hơn cho kế hoạch sản xuất sắp tới.

 

Thặng dư thương mại thấp hơn dự đoán

 

Thống kê của GSO cũng cho thấy thặng dư thương mại của Việt Nam chỉ là 600 triệu đô la Mỹ trong tháng 11, thấp hơn mức trung bình 2 tỷ đô la Mỹ của 10 tháng trước. Số dư trong tháng 12 này và các tháng tiếp theo có thể tiếp tục giảm hoặc thậm chí âm.

 

Có thể đưa ra hai lý do cho xu hướng này. Đầu tiên, như đã chỉ ra ở trên, nhập khẩu đang quay trở lại nhanh chóng, chuyển từ âm 4,8% trong tháng 4 lên 1,6% trong tháng 11. Đà tăng được cho là sẽ tiếp tục do hoạt động của cả doanh nghiệp trong và ngoài nước đang hồi phục nhanh chóng. Tính đến hết tháng 11, đã có 4 nhóm hàng đạt giá trị nhập khẩu cao hơn và 1 nhóm bằng so với cùng kỳ năm trước. Nhập khẩu tăng nhanh cũng kéo theo xuất khẩu cao hơn, ở mức 25,2% trong 10 tháng đầu năm 2020. Đáng chú ý, chủng loại máy móc thiết bị lần đầu tiên trong năm nay đạt mức tương đương của năm 2019 so với cùng kỳ năm ngoái.

 

Thứ hai, do hậu quả của đại dịch Covid-19, giải ngân vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) trong 11 tháng đầu năm giảm lần đầu tiên so với cùng kỳ năm ngoái, giảm 2,3%. Tuy nhiên, dòng vốn nước ngoài được dự báo sẽ tăng mạnh trong năm tới sau khi đại dịch được kiểm soát. Đặc biệt, một tin tức đã gây xôn xao gần đây: Foxconn đang xây dựng nhà máy để lắp ráp iPad và MacBook của Apple. Giải ngân vốn FDI cao hơn đồng nghĩa với việc nhập khẩu máy móc, thiết bị và nguyên vật liệu cũng cao hơn. Chắc chắn, cán cân thương mại có khả năng trở nên tiêu cực trong thời gian tới.