Chức năng phát hành tiền và điều tiết lưu thông tiền tệ

Đây là chức năng quan trọng và cơ bản nhất của Ngân hàng Trung ương, thực hiện chức năng này, không những có tác động và ảnh hưởng đến tình hình tiền tệ quốc gia, tình hình kinh tế tài chính đối nội mà còn tác động và ảnh hưởng tình hình kinh tế tài chính thế giới, nhất là những ngân hàng lớn trên thế giới như Hệ thống Dự trữ Liên bang Mỹ (Ngân hàng Trung ương Mỹ) FED, Ngân hàng Anh, Ngân hàng Trung ương Châu Âu…

            Phát hành tiền là tổ chức đưa tiền in sẵn ở trong “kho tiền” vào lưu thông, đảm bảo cung ứng cho nền kinh tế một khối lượng tiền mặt (cơ số tiền tệ) đáp ứng nhu cầu sử dụng tiền mặt của nền kinh tế. Có thể nói phát hành tiền là nhiệm vụ cực kỳ quan trọng, gây ảnh hưởng lớn và dây chuyền đối với mọi mặt hoạt động của đời sống kinh tế - xã hội.

            Do tính chất quan trọng của việc phát hành tiền, đòi hỏi phải tuân thủ các nguyên tắc sau: Nguyên tắc cân đối, nguyên tắc bảo đảm, nguyên tắc tập trung thống nhất.

            Ngân hàng Trung ương phát hành tiền vào lưu thông qua bốn kênh: Cho vay đối với nền kinh tế thông qua hệ thống NHTM; Cho vay đối với Chính phủ; Phát hành qua thị trường mở; Phát hành tiền để tăng dự trữ ngoại tệ.

Chức năng ngân hàng của các Ngân hàng trung gian

            Ngân hàng Trung ương không trực tiếp giao dịch với các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế và cá nhân, mà chỉ giao dịch với các Ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng, đó chính là chức năng ngân hàng của ngân hàng. Nhiệm vụ cụ thể của chức năng bao gồm các mặt hoạt động sau: Cấp phép kinh doanh tiền tệ cho các NHTG, đồng thời chế tài các vụ vi phạm luật lệ ngân hàng; Có quyền quy định, thay đổi tỷ lệ dự trữ bắt buộc đối với các NHTG; Có quyền thanh tra, kiển soát các NHTG, giúp cho các ngân hàng hoạt động lành mạnh, bảo vệ lợi ích của người gửi tiền và lợi ích chung của nền kinh tế; Ấn định lãi suất, lệ phí, hoa hồng áp dụng cho các NHTG, quy định các thể lệ điều hành các nghiệp vụ,…; Mở tài khoản giao dịch và thanh toán bù trừ cho các NHTG; Tái cấp vốn cho các NHTG dưới các hình thức phong phú: cho vay ứng trước, thế chấp, chiết khấu, tái chiết khấu,…

Chức năng ngân hàng của Nhà nước

            Là một định chế Tài chính công, Ngân hàng Trung ương được xác định ngay từ khi ra đời là ngân hàng của Nhà nước. Các giao dịch tiền tệ của Nhà nước trong và ngoài nước phải thông qua Ngân hàng Trung ương. Đồng thời Ngân hàng Trung ương có nghĩa vụ cung cấp các dịch vụ ngân hàng cho Chính phủ. Bao gồm: Mở tài khoản và làm đại lý tài chính cho Nhà nước; Thanh toán cho Kho bạc Nhà nước; Thay mặt Nhà nước quản lý các hoạt động tiền tệ tín dụng ngân hàng. Tư vấn cho Chính phủ về các chính sách kinh tế tài chính, tiền tệ, đại diện cho Nhà nước tại các tổ chức tài chính quốc tế; Thực hiện quản lý dự trữ quốc gia về ngoại tệ, vàng bạc, kim khí, đá quý; Thực hiện cho vay đối với Nhà nước trong những trường hợp cần thiết.

Th.S Phạm Thị Uyên Thi – Khoa QTKD