Có nhiều cách hiểu về Hợp đồng tương lai, tuy nhiên, nhìn chung tất cả đều có điểm chung cho rằng hợp đồng tương lai là một sự thỏa thuận hợp pháp giữa hai bên để mua hoặc bán một tài sản ở một mức giá xác định vào một ngày được xác định trước trong tương lai. Tài sản cơ sở của hợp đồng tương lai rất đa dạng : có thể là tiền tệ, hàng nông sản, khoáng sản, chỉ số chứng khoán, lãi suất…

Một ví dụ có thể cho ta thấy được quá trình hình thành hợp đồng tương lai như sau:Giả sử vào ngày 10 tháng 3, một nhà đầu tư A ở NewYork yêu cầu người môi giới của mình mua 1000 bushels bắp, giao hàng vào tháng 7 cùng năm. Người môi giới của A lập tức chuyển yêu cầu này đến cho nhân viên giao dịch ở sàn giao dịch. Cùng thời gian đó, một nhà đầu tư B ở Kansas yêu cầu người môi giới của mình bán 1000 bushels bắp, cũng giao hàng vào tháng 7 cùng năm. Người môi giới của B sẽ chuyển lệnh bán đến cho nhân viên giao dịch tại sàn. Khi đó, hai nhân viên giao dịch tại sàn sẽ gặp nhau, thỏa thuận về giá tương lai của bắp giao hàng vào tháng 7. Như vậy, hợp đồng futures xem như được hình thành.

Ngoài ra, chúng ta còn phải tìm hiểu tình huống đóng vị thế hợp đồng. Đóng vị thế hợp đồng (đảo ngược vị thế)được thực hiện bằng cách tiến hành một giao dịch ngược với ban đầu – mua sau khi bán, bán sau khi đã mua hợp đồng (với cùng thời hạn, số lượng và tài sản cơ sở). Khi đó, Phòng thanh toán bù trừ hủy vị thế của người đầu tư. Trường hợp này đa số xảy ra vì trên thực tế, phần lớn các hợp đồng futures không dẫn đến việc chuyển giao tài sản cơ sở thực sự. Các nhà đầu tư thường đóng vị thế hợp đồng trước thời gian giao tài sản được quy định trong hợp đồng. Ở ví dụ trên, giả sử vào ngày 15-5, nhà đầu tư A đóng vị thế hợp đồng của mình bằng cách bán một hợp đồng futures về bắp, giao hàng vào tháng 7. Tổng mức lời (lỗ) được xác định bởi chênh lệch giá futures giữa ngày 10-3 và ngày 15-5. Lưu ý rằng khi nhà đầu tư A đóng vị thế hợp đồng futures bằng cách thực hiện một giao dịch ngược lại (bán hợp đồng futures), nhà đầu tư mua hợp đồng futures của A trong giao dịch này thường không phải là nhà đầu tư B trong ví dụ trên.

Th.S Mai Xuân Bình – Khoa QTKD